Συναισθήματα: μαθαίνοντας μέσω της ταινίας Inside Out
Συναισθήματα: μαθαίνοντας μέσω της ταινίας Inside Out
Συναισθήματα: μαθαίνοντας μέσω της ταινίας Inside Out
Γράφει η Αναστασία Νταλαμάγγα
Inside Out (Τα μυαλά που κουβαλάς). Μία ταινία, όλα τα συναισθήματα
Πολλοί γονείς έχουν σκεφτεί πόσο ωραίο θα ήταν να μπορούσαν να εξηγήσουν στα παιδιά τους, με απλό τρόπο, πώς λειτουργεί το ανθρώπινο μυαλό, τι είναι τα συναισθήματα και τι σημαίνουν. Ακόμα και πολλοί ενήλικες έχουν ευχηθεί να καταλάβαιναν οι ίδιοι καλύτερα τι συμβαίνει μέσα στο κεφάλι τους. Το 2015, λοιπόν, αυτές οι ευχές εισακούστηκαν και κυκλοφόρησε η ταινία κινούμενων σχεδίων Inside Out (Τα μυαλά που κουβαλάς), με την βοήθεια των ψυχολόγων Paul Ekman και Dacher Keltner. Το μεγαλύτερο μέρος της ταινίας λαμβάνει χώρα μέσα στο κεφάλι της Ράιλι, μίας 11-χρονης που μετακομίζει με τους γονείς της σε άλλη πόλη. H ταινία μας δίνει την ευκαιρία να δούμε “εκ των έσω” τι αισθάνεται η Ράιλι στην προσπάθειά της να προσαρμοστεί στη νέα πραγματικότητα.
Τα πέντε βασικά συναισθήματα της ταινίας
Πέντε βασικά συναισθήματα ζωντανεύουν, παίρνουν μορφή καρτούν και “εργάζονται” στο “κέντρο ελέγχου” – μυαλό της Ράιλι. Κάθε ένα από αυτά απεικονίζεται με διαφορετικό τρόπο, χρώματα, συμπεριφορά και λειτουργικότητα. Η Χαρά μοιάζει με ανθρωπάκι και αστράφτει σαν αστέρι. Είναι γεμάτη ενθουσιασμό και προσπαθεί να παρασύρει τα υπόλοιπα συναισθήματα στη θετική πλευρά των πραγμάτων. Είναι αρχηγός στο κέντρο ελέγχου, καθώς η Ράιλι είναι από την ιδιοσυγκρασία της αισιόδοξη και περιπετειώδης. Όλα τα συναισθήματα, όμως, μπορούν να κυριαρχήσουν, όταν το απαιτεί η κατάσταση, παίρνοντας το “τιμόνι” του ελέγχου.
Ο Φόβος, για παράδειγμα, προστατεύει τη Ράιλι από τον κίνδυνο. Είναι ένα μωβ πλασματάκι τόσο ψηλό και λεπτό που μοιάζει με νεύρο, και προειδοποιεί τη Ράιλι για να μην πάθει κακό.
Η Αηδία, απ’ την άλλη, απεικονίζεται ως μία πράσινη, καλοντυμένη ντίβα. Προστατεύει τη Ράιλι από τροφικήδηλητηρίαση και φροντίζει το κοινωνικό της στάτους στο σχολείο.
Ο Θυμός είναι ένας κόκκινος, τετράγωνος τύπος σαν τούβλο. Η δουλειά του είναι να διασφαλίζει ότι κανείς δε θα αδικήσει τη Ράιλι. Αν αυτό συμβεί, εκρήγνυται μία φωτιά στο κεφάλι του και η Ράιλι μουτρώνει και μπαίνει στην επίθεση.
Η Λύπη, τέλος, είναι ολόκληρη μπλε, έχει σχήμα από δάκρυ, φαίνεται ηττοπαθής και κουρασμένη, μιλάει αργά και απολογείται συχνά. Λέει ότι το κλάμα τη βοηθάει να ηρεμεί.
Κέντρο ελέγχου συναισθημάτων
Στην αρχή, τα άλλα συναισθήματα θέλουν να την περιορίσουν και δεν καταλαβαίνουν ποιά είναι η δουλειά της μέσα στο κεφάλι της Ράιλι .Στο κέντρο ελέγχου, τα συναισθήματα δουλεύουν ομαδικά και ακούν το ένα το άλλο. Το καθένα προσπαθεί να καλύψει, με τον τρόπο του, τις ανάγκες της Ράιλι, με απώτερο στόχο την ευτυχία της. Χρωματίζουν την εμπειρία της και τη σχέση της με άλλους ανθρώπους. Επίσης, φωτίζουν διαφορετικές πλευρές των αναμνήσεων της, οι οποίες δεν είναι ακριβείς απεικονίσεις του παρελθόντος. Μπορεί, δηλαδή, να θυμάται ένα γεγονός διαφορετικά από ό,τι το έζησε,αναλόγως με τα παρόντα συναισθήματά της. Αυτό μας δείχνει τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η ανθρώπινη μνήμη και μας εφιστά την προσοχή για να μην την εμπιστευόμαστε τυφλά.
Όλα τα συναισθήματα είναι χρήσιμα
Το Inside Out καταρρίπτει το μύθο ότι ευτυχία είναι να βιώνει κανείς μόνο θετικά συναισθήματα. Αντιθέτως, άνθρωποι που βιώνουν μία γκάμα συναισθημάτων, θετικών και αρνητικών, έχουν καλύτερη ψυχική υγεία. Αυτό συμβαίνει επειδή το κάθε συναίσθημα δίνει άλλη πληροφορία για την κατάσταση που έχει να αντιμετωπίσει το άτομο, κι έτσι εκείνο οδηγείται σε πιο σοφές επιλογές. Εξάλλου, η χαρά δεν είναι πάντα μία κατάλληλησυναισθηματική αντίδραση. Δεν πρέπει να εξαναγκάζουμε τους εαυτούς μας και τους άλλους να είναι συνεχώς χαρούμενοι.
Στο βιβλίο της, “Positivity”, η Barbara Fredrickson τονίζει ότι ταυπερβολικά θετικά συναισθήματα και η απουσία αρνητικών μας κάνει άκαμπτους σε νέες προκλήσεις. Η ταινία μας το δείχνει πολύ όμορφα αυτό όταν ο Πινγκ-Πονγκ, ο φανταστικός φίλος της Ράιλι, είναι στεναχωρημένος. Η Χαρά σπεύδει να τον κάνει να γελάσει και τονενθαρρύνει να δει αλλιώς τα πράγματα, αλλά αυτό δεν τον καθησυχάζει. Η Λύπη, αντιθέτως, είναι συναισθηματικά συντονισμένη μαζί του. Κάθεται δίπλα του και του δίνει την ευκαιρία να μιλήσει και να κλάψει, αποδεχόμενη τα συναισθήματά του. Πόσοι από εμάς, άραγε, μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τόσο ώριμα έναν συνάνθρωπό μας που πονά; Είτε μας αρέσει είτε όχι, η λύπη είναι αναπόσπαστο κομμάτι μας. Βοηθά τους γύρω μας να καταλάβουν ότι κάτι μας συμβαίνει και να μας βοηθήσουν. Μας συνδέει σε ένα βαθύτερο επίπεδο μαζί τους, οδηγώντας μας στην ευτυχία.
Συμπεράσματα
Ας μην ξεχνάμε ότι στο τέλος της ταινίας, η Λύπη είναι αυτή που σώζει τη Ράιλι, ώστε να μην το σκάσει από το σπίτι. Τη βοηθάει να δείξει στους γονείς της τη δυσαρέσκειά της. Εκείνοι, με τη σειρά τους, την καθησυχάζουν και της λένε πως κι εκείνοι λυπούνται για τη μετακόμιση. Αυτό οδηγεί τη Ράιλι σε μία εμπειρία με νόημα και βλέπουμε τη Χαρά και τη Λύπη να συνυπάρχουν μέσα της.
Ενώ, λοιπόν, στην αρχή, η Χαρά ζωγραφίζει ένα κύκλο ώστε να μένει μέσα η Λύπη, καταπιέζοντας την έκφρασή της, τώρα συνειδητοποιεί την τεράστια αξία της. Κάποιες φορές χρειάζεται να μείνουμε σε ένα “σκοτεινό μέρος” μέχρι να βρούμε κουράγιο να σκαρφαλώσουμε.
Αν ο εαυτός μας το ζητάει αυτό, το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να ακούσουμε αυτή την ανάγκη. Να αγκαλιάσουμε ακόμα και τα δύσκολα συναισθήματα. Κι αυτό είναι ένα μάθημα που ο Δυτικός Κόσμος χρειαζόταν να ακούσει.
Τα λινκ που χρησιμοποιήθηκαν:
Ekman, P. (1992). Are there basic emotions?. https://greatergood.berkeley.edu/article/item/four_ways_sadness_may_be_good_for_you
Gruber, J., Mauss, I. B., & Tamir, M. (2011). A dark side of happiness? How, when, and why happiness is not always good. Perspectives on psychological science, 6(3), 222-
Πρόσφαρτα άρθρα
1 Comments Hide Comments
Comments are closed.
[…] από τα συναισθήματα, είναι να δείτε την ταινία animation Inside Out (Tα μυαλά που κουβαλάς). Σε αυτή, παρουσιάζονται πολύ παραστατικά τα […]