Ξεκινώντας μια ψυχοθεραπεία – Τι να ρωτήσω (και τι όχι)
Ξεκινώντας μια ψυχοθεραπεία – Τι να ρωτήσω (και τι όχι)
Ξεκινώντας μια ψυχοθεραπεία – Τι να ρωτήσω (και τι όχι)
Γράφει ο Γιώργος Νικολάου
Ψυχοθεραπεία. Μια λέξη που ακούγεται περισσότερο τελευταία, τη γνωρίζουμε, καταλαβαίνουμε τι σημαίνει. Ή μήπως όχι ακριβώς;
Η ψυχοθεραπεία είναι μια θεραπευτική διαδικασία, με στόχο να μας βοηθήσει να ξεπεράσουμε κάποιο ή κάποια προβλήματα ή δυσκολίες μας, που έχουν εμφανιστεί πρόσφατα ή υπάρχουν από καιρό. Αν υπολογίσουμε πως μιλάμε για τα πιο σύνθετα προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίσει κάποιος, αυτά του μυαλού, των συναισθημάτων, των στάσεων και συμπεριφορών μας, όλων αυτών που συναποτελούν την “ψυχή” μας, θα ήταν παράξενο να φανταστεί κάποιος πως αυτό θα μπορούσε να είναι εύκολο ή γρήγορο. Η ψυχοθεραπεία είναι μια μακροχρόνια διαδικασία, που βασίζεται και προκύπτει από τη συνεργασία 2 (ή περισσότερων) ατόμων, σε αυτό που ονομάζουμε “θεραπευτική σχέση”.
Πόσο μακροχρόνια;
Σε έναν κόσμο που κινείται γρήγορα, φαίνεται δύσκολο η ψυχοθεραπεία να μπορεί να ακολουθήσει τους ρυθμούς που είχε παλιότερα, όταν διαρκούσε πολλά χρόνια. Μετά από πολλά χρόνια επιστημονικής έρευνας, εμπειρίας, προσαρμογών και εξελίξεων, υπάρχουν αρκετές ψυχοθεραπείες που είναι σύντομες, μπορεί δηλαδή να διαρκούν λίγους μήνες. Αυτή λοιπόν είναι μια ερώτηση που μπορείτε να κάνετε: Πόσο περίπου θα κρατήσει η ψυχοθεραπεία μου;
Πότε θα γίνω καλά;
Όταν τελειώσει η ψυχοθεραπεία σας, θα έχετε γίνει καλά. Τι σημαίνει όμως “καλά”; Και πότε ακριβώς θα τελειώσει; Αυτές είναι 2 ερωτήσεις, στις οποίες δεν υπάρχει απάντηση! Ο ψυχοθεραπευτής σας δεν είναι προφήτης. Επίσης, οι απαντήσεις αυτές συνήθως είναι δυναμικές, δηλαδή αλλάζουν καθώς κάποιος προχωράει στη θεραπεία και ανακαλύπτει περισσότερα πράγματα. Άρα, σε αυτήν την ερώτηση δεν υπάρχει απάντηση, αλλά μια ενδεικτική απάντηση στην καλύτερη περίπτωση, με βάση το τι συμβαίνει συνήθως στο συγκεκριμένο θεραπευτικό μοντέλο και σε ανθρώπους περίπου όπως κι εσείς.
Τι θα πετύχω με την ψυχοθεραπεία μου;
Αυτή ναι, είναι μια πολύ καλή ιδέα για ερώτηση ξεκινώντας μια ψυχοθεραπεία! Υπάρχει όμως ένας λάκκος στη φάβα: Πριν πάρετε την απάντηση, θα πρέπει να έχετε δώσει τη μισή απάντηση εσείς οι ίδιοι. Δηλαδή, να έχετε σκεφτεί ποιο είναι το “πρόβλημα”, τι θέλετε να αλλάξει, ποιος είναι ο στόχος σας από τη θεραπεία, τι είναι τελικά αυτό που περιμένετε. Με βάση αυτά, ο θεραπευτής σας μπορεί να καταστρώσει μαζί σας ένα σχέδιο, να αποφασίσετε από κοινούς κάποιους στόχους και να αρχίσετε να δουλεύετε για να τους πετύχετε. Όπως ήδη ανέφερα, μπορεί ο στόχος ή οι στόχοι να αλλάζουν, μέσα σε μια τόσο δυναμική διαδικασία. Όμως, ένας έμπειρος θεραπευτής οφείλει να έχει εξ’ αρχής μια ικανοποιητική εικόνα για το τι σας δυσκολεύει ή σας επιβαρύνει και τι χρειάζεται να αλλάξει, ακόμα κι αν δεν ξέρει αρχικά πώς ακριβώς θα γίνει αυτό (πράγμα συχνό, καθώς χρειάζεται να καταλάβει πολύ περισσότερα πράγματα για εσάς).
Θα μου ταιριάζει η συγκεκριμένη θεραπεία;
Υπάρχουν μερικές εκατοντάδες διαφορετικά είδη ψυχοθεραπείας, που ανήκουν σε 10-12 βασικές κατηγορίες ή μοντέλα. Είναι όλες για όλους; Προφανώς και όχι. Άρα, η πιθανότητα να μη σας ταιριάζει η συγκεκριμένη ψυχοθεραπεία υπάρχει και δικαιούστε να το ρωτήσετε. Συχνά, η απάντηση μπορεί να μην υπάρχει στο 1ο ραντεβού. Άλλες φορές, μπορεί και να υπάρχει. Εξαρτάται από τα χαρακτηριστικά της θεραπείας και τα δικά σας. Υπάρχουν κάποιου συνδυασμοί που δεν έχουν πολλές ελπίδες επιτυχίας.
Θα μου ταιριάξει ο συγκεκριμένος θεραπευτής;
Μιας και η ψυχοθεραπεία είναι μια στενή σχέση συνεργασίας, επικοινωνίας και κατανόησης μεταξύ 2 τουλάχιστον ανθρώπων, καταλαβαίνετε πως και αυτό δεν είναι σίγουρο ότι θα είναι ένα ταιριαστό πάντρεμα. Υπάρχουν κάποια τέτοια ζευγάρια, που δεν ταιριάζουν πολύ. Αυτό δεν μπορεί κανείς να το ξέρει από την αρχή. Όπως και στις ερωτικές σχέσεις όμως, η πρώτη αίσθηση ή εντύπωση κάποιες φορές είναι σημαντική. Άρα λάβετέ την υπόψη.
Από την άλλη, ο θεραπευτής είναι ένας επαγγελματίας, έχει τη γνώση και την εμπειρία που χρειάζεται για να σας βοηθήσει. Άρα, ακόμα κι αν δεν “ταιριάζετε” πολύ, αυτό δε σημαίνει ότι η θεραπεία θα αποτύχει. Μπορεί κάλλιστα να έχει ένα πολύ καλό αποτέλεσμα. Μπορεί ωστόσο να είναι περισσότερο δύσκολη ή μακροχρόνια.
Τέλος, ένα tip για προχωρημένους: Μερικές φορές, αυτά που μας δυσκολεύουν μπορούν να μας δώσουν πολύτιμες πληροφορίες ή βοήθεια στο να γίνουμε καλύτεροι. Άρα, το να μας δυσκολεύει κάτι στη θεραπεία ή το θεραπευτή μας δεν είναι απαραίτητα κακό, μπορεί να είναι πολύ χρήσιμο.
Τελικά, αυτήν την ερώτηση πρέπει να την κάνετε ή όχι; Η απάντηση είναι σίγουρα ναι! Όχι ακριβώς έτσι, αλλά πρέπει να συζητήσετε με το θεραπευτή σας οτιδήποτε σας προβληματίζει, ακόμα κι αν αφορά τον ίδιο ή το πώς σας κάνει να νιώθετε.
Έχω άλλη εναλλακτική;
Κι αυτή η ερώτηση είναι νομίζω στα SOS… Και σπάνια η απάντηση είναι “όχι”. Το θέμα είναι, αν ο θεραπευτής σας γνωρίζει ποια θα ήταν μια καλή εναλλακτική και αν πιστεύει ότι θα ήταν αρκετά καλή, ή ακόμα και καλύτερη από τη δική του πρόταση. Σε αυτό το σημείο, να πω και το εξής: Ο καλύτερος επαγγελματίας για να απαντήσει σε αυτήν την ερώτηση, και αυτός που τυπικά είναι υπεύθυνος για την καθοδήγησή σας σε ένα σωστό θεραπευτικό δρόμο είναι ένας σωστός και έμπειρος ψυχίατρος. Αυτός μπορεί να σας εξηγήσει όλες τις επιλογές σας, τα υπέρ και τα κατά τους, ώστε να αποφασίσετε το καλύτερο για εσάς, έχοντας όλες τις πιθανές επιλογές μπροστά σας. Τυπικά είπα. Πρακτικά, μερικές φορές θα σας δώσει μόνο την εύκολη, φαρμακάκι. Ρωτήστε, δεν είναι κακό και οι ερωτήσεις είναι δωρεάν!
Έχετε κάποιον άλλον να μου προτείνετε;
Μια πολύ χρήσιμη ερώτηση, επίσης, που μπορεί να σας δώσει πολύτιμη πληροφορία για τη μελλοντική συνεργασία σας. Σκεφτείτε και λίγο πονηρά… Φυσιολογικά, ο ειδικός που ξέρει τη δουλειά του, τις δυνατότητές του και καταλαβαίνει το πρόβλημά σας, δεν “κινδυνεύει” από τον “ανταγωνισμό”. Άρα, λογικά, μπορεί να σας προτείνει κάποιον άλλο συνάδελφο, χωρίς να διστάζει. Εξ’ άλλου, έχει περάσει εδώ και αρκετό καιρό η εποχή της αυθεντίας. Τώρα πια, όλες οι επιλογές μας βασίζονται στη γνώση, την πληροφορία, την ικανότητα να συγκρίνουμε και να διαλέξουμε. Η ψυχοθεραπεία δε θα μπορούσε να εξαιρείται από αυτό.
Τελικά, μήπως με τις πολλές ερωτήσεις φαίνομαι περίεργος;
Η αλήθεια είναι, πως αν το παρακάνετε θα φανείτε κάπως περίεργος/περίεργη, ναι. Αλλά όλα τα παραπάνω είναι πράγματα που δικαιούστε να γνωρίζετε. Ακόμα κι αν δε συζητηθούν όλα αυτά στην πρώτη συνάντηση, μπορούν να συζητηθούν νωρίς.
Με αυτόν τον τρόπο, μπορείτε να είστε σχετικά ασφαλείς με την απόφασή σας, ώστε στη συνέχεια να της δώσετε το χρόνο που χρειάζεται, για να δείτε αν τελικά θα σας δικαιώσει.
Και θυμηθείτε, το Soulscan είναι εδώ για να σας κάνει αυτήν την επιλογή λίγο πιο εύκολη…
