Αρνητικά συναισθήματα: τέσσερις απλοί τρόποι αντιμετώπισης
Αρνητικά συναισθήματα: τέσσερις απλοί τρόποι αντιμετώπισης
Αρνητικά συναισθήματα: τέσσερις απλοί τρόποι αντιμετώπισης
Γράφει η Μαρία Χατζηβασιλειάδου
Είναι σημαντικό να ξεκινήσουμε αυτό το άρθρο λέγοντας πως δεν υπάρχουν “κακά” και “καλά” συναισθήματα. Όλα τα συναισθήματα είναι μέρος της ζωής και απαιτούν να βιωθούν. Απλώς κάποια είναι πιο δύσκολα από κάποια άλλα, Η αποτελεσματική διαχείριση δύσκολων συναισθημάτων δεν είναι εύκολη. Είναι συχνές οι καταστάσεις που μπορεί να σας προκαλούν έντονο άγχος, να αισθάνεστε έντονη θλίψη ή ακόμα και συνεχή εξουθένωση. Ωστόσο, μπορείτε να ελέγξετε τα αρνητικά συναισθήματα και να προβείτε σε ωφέλιμες αλλαγές με τους ακόλουθους τρόπους:
Δώστε έμφαση στα μηνύματα που σας στέλνει το σώμα σας
Το σώμα σας αποτελεί τον καθρέφτη της ψυχικής και σωματικής σας υγείας. Όταν καταπιέζετε τα συναισθήματά σας, δεν τα εκφράζετε ή δεν δίνετε χρόνο στον εαυτό σας για ξεκούραση ή ενδοσκόπηση, το σώμα σας θα σας δώσει το μήνυμα.
Ας δούμε ένα παράδειγμα. Έχετε αποφασίσει να ανελιχθείτε εργασιακά και βρίσκεστε σε συνεχή κίνηση. Ξεκινάτε την εργασία σας νωρίς το πρωί και ολοκληρώνετε τις υποχρεώσεις σας αργά το βράδυ. Έχετε χρόνο για κοινωνικές συναναστροφές, δεν αισθάνεστε κουρασμένοι, και δεν αντιλαμβάνεστε να βιώνετε έντονο άγχος. Ωστόσο, το σώμα σας φαίνεται να μην μπορεί να ανταπεξέλθει στις προσδοκίες σας. Εμφανίζετε σημάδια στο σώμα σας, έλκη, θολώσεις στην όραση, και άλλα σημάδια που δεν ξέρετε από πού προήλθαν. Το μήνυμα που θέλει να σας δώσει το σώμα σας είναι πως χρειάζεστε ξεκούραση ή να χαμηλώσετε τους ρυθμούς σας. Αυτή η κίνηση θα προλάβει την κλιμάκωση των σωματικών σας συμπτωμάτων, καθώς και μελλοντικές συναισθηματικές δυσκολίες.
Ας δούμε ένα ακόμη παράδειγμα. Έχετε αναλάβει το πόστο που επιθυμούσατε στην εργασία σας. Ο εργοδότης σας γνώριζε πως το θέλατε, εσείς γνωρίζατε πως θέλατε να το δοκιμάσετε και να ανελιχθείτε. Ωστόσο, μετά από κάποιο χρονικό διάστημα αισθάνεστε πως είναι όλο και πιο δύσκολο να σηκωθείτε από το κρεβάτι, έχετε συναισθηματικά ξεσπάσματα και δεν γνωρίζετε πώς να το διαχειριστείτε ή να το εξηγήσετε. Παρατηρήστε τον χρόνο εκδήλωσης αυτών των συμπτωμάτων, όπως πότε ξεκίνησαν ή κάθε πότε εκδηλώνονται. Το σώμα σας, σας προειδοποιεί πως κάτι δεν πηγαίνει καλά, και αυτό το κάτι μπορεί να είναι πως δεν λαμβάνετε την ικανοποίηση που επιδιώκατε από την εργασία σας ή τα καθήκοντά σας. Μην σκέφτεστε τι αναμένεται από εσάς, αλλά αν εσείς είστε ευχαριστημένοι από την παρούσα κατάσταση σε οποιοδήποτε τομέα της ζωής σας.
Καταγράψτε τις πηγές των αρνητικών συναισθημάτων
Ως αρνητικά συναισθήματα σε αυτή την περίπτωση χαρακτηρίζουμε συναισθήματα, όπως το άγχος, την λύπη, τον θυμό, και την ντροπή. Δεν είναι «κακά» συναισθήματα, αλλά είναι δύσκολα. Έχετε ένα μικρό σημειωματάριο κοντά σας και καταγράψτε τις σκέψεις, τις προκλήσεις και τις καταστάσεις υπό τις οποίες αισθάνεστε αυτά τα συναισθήματα. Μπορεί να σηματοδοτούν κάτι καλό ή να σας βοηθούν. Για παράδειγμα, το άγχος μπορεί να σας βοηθά να εργαστείτε αποδοτικότερα ή να βρίσκεστε σε εγρήγορση. Η λύπη μπορεί να εμφανίζεται όταν ένα κεφάλαιο της ζωής σας κλείνει ή όταν θρηνείτε για κάτι σημαντικό που χάθηκε. Ο θυμός μπορεί να εμφανίζεται όταν εύχεστε να είχατε καλύτερη επίδοση και να σας παροτρύνει. Αντίστοιχα, η ντροπή συχνά εμφανίζεται όταν βγαίνετε εκτός της «ζώνης άνεσής» σας.
Όλα τα παραπάνω είναι απολύτως φυσιολογικά και αναμενόμενα. Το πρόβλημα δημιουργείται, όταν τα συναισθήματα και οι σκέψεις που τα συνοδεύουν θέτουν εμπόδια στην καθημερινότητά σας. Αν, για παράδειγμα, βρίσκεστε στην εργασία σας και νιώθετε αναστάτωση, αφιερώστε λίγο χρόνο στο να ταυτοποιήσετε τι είναι αυτό που σας αναστατώνει. Αν δεν μπορείτε να κοιμηθείτε, καταγράψτε τι είναι αυτό που θέτει εμπόδια, είτε είναι σκέψεις ή συναισθήματα. Με αυτόν τον τρόπο, θα μπορέσετε να επανέλθετε και να βρείτε λύσεις ή δραστηριότητες που μπορούν να σας βοηθήσουν με την επίλυση ή διαχείρισή τους.
Θυμηθείτε πως η ένταση των συναισθημάτων αλλάζει και εξασκηθείτε
Τα αρνητικά συναισθήματα βιώνονται πιο έντονα από τα θετικά και τα θυμάστε για περισσότερο χρονικό διάστημα. Ωστόσο, η έντασή τους τείνει να φθίνει σταδιακά. Για παράδειγμα, όταν βιώνετε άγχος για μια επερχόμενη παρουσίαση, το άγχος τείνει να φθίνει με την έναρξή της ομιλίας σας. Το ίδιο συμβαίνει και μέσω της εξοικείωσης. Λαμβάνοντας υπόψη το συγκεκριμένο παράδειγμα, θα μπορούσατε να κάνετε πρόβα την ομιλία σας ή να εξασκηθείτε στο δημόσιο διάλογο με τη βοήθεια συναδέλφων ή φίλων. Δεν αναφερόμαστε σε σημαντικές φοβίες ή κλινικό άγχος, όπου θα ήταν σημαντικό να ζητήσετε επαγγελματική βοήθεια. Αναφερόμαστε σε καταστάσεις στις οποίες μπορείτε να αντεπεξέλθετε, αλλά αισθάνεστε ντροπή, φόβο ή άγχος. Να θυμάστε πως τα συναισθήματα τείνουν να αυξάνονται σε ένταση μέχρι να αρχίσει να μειώνεται η έντασή τους.
Μην προβαίνετε σε αρνητική κριτική
Τα αρνητικά συναισθήματα, όπως ο θυμός, το άγχος ή η ντροπή συχνά συνοδεύονται από σκέψεις, όπως «είμαι ένας αποτυχημένος», «είμαι αδέξιος», «πρέπει να είμαι ανόητος για να την πάτησα έτσι», ή «δεν υπάρχει περίπτωση να τα καταφέρω». Τέτοιου είδους σκέψεις ανατροφοδοτούν τα συναισθήματα που βιώνετε. Ό,τι κι αν συμβαίνει στη ζωή σας, προσπαθήστε να μη συγκρίνετε τον εαυτό σας με άλλους, και αντικαταστήστε την αρνητική κριτική με εποικοδομητική. Για παράδειγμα, αντί να πείτε «δεν μπορώ να τα καταφέρω», πείτε «τι μπορώ να κάνω που θα με φέρει ένα βήμα πιο κοντά στον στόχο μου;». Μία άλλη τεχνική είναι να μιλήσετε στον εαυτό σας, όπως θα μιλούσατε σε έναν φίλο σε αντίστοιχη περίπτωση. Να θυμάστε πως η δική σας κριτική προς τον εαυτό σας είναι αυτή που καθορίζει την αυτοεκτίμηση σας.