Στρατηγικές επίλυσης προβλημάτων: γεμίζοντας την εργαλειοθήκη μας
Στρατηγικές επίλυσης προβλημάτων: γεμίζοντας την εργαλειοθήκη μας
Στρατηγικές επίλυσης προβλημάτων: γεμίζοντας την εργαλειοθήκη μας
Γράφει η Ειρήνη Καραβασίλη
Η ανθρώπινη καθημερινότητα γίνεται όλο και πιο περίπλοκη όσο περνάνε τα χρόνια. Πλέον, ερχόμαστε αντιμέτωποι με πληθώρα προκλήσεων και καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε ποικίλα ζητήματα. Για τον λόγο αυτό χρειαζόμαστε περισσότερο από ποτέ τις κατάλληλες στρατηγικές επίλυσης προβλημάτων.
Τί εννοούμε όταν μιλάμε για στρατηγικές επίλυσης προβλημάτων;
Αρχικά, με την έννοια πρόβλημα νοείται κάθε κατάσταση της καθημερινής ζωής για την οποία δεν υπάρχει μία προφανής αποτελεσματική λύση. Σε αυτές τις περιπτώσεις, λοιπόν, καλούμαστε να βρούμε στρατηγικές, τεχνικές και μηχανισμούς που να μπορούν να οδηγήσουν στην επίλυση της προβληματικής κατάστασης. Τέτοιες καταστάσεις μπορεί να έχουν να κάνουν με την δουλειά, με τις ακαδημαϊκές υποχρεώσεις, με τις προσωπικές σχέσεις και γενικά με όλες τις πτυχές της ανθρώπινης καθημερινότητας.
Ειδικά στην εποχή στην οποία ζούμε, που οι συνθήκες είναι τόσο ιδιαίτερες και ευμετάβλητες, μπορεί να νιώθουμε πολλές φορές ότι μας ζητώνται πολλά. Τηλεργασία, τηλεκπαίδευση, απαγορεύσεις και τα προβλήματα που προκύπτουν από αυτή την νέα κατάσταση, έρχονται να προστεθούν στα ήδη υπάρχοντα. Έτσι οι άνθρωποι νιώθουν ότι «πνίγονται σε μια κουταλιά νερό» ή ότι δεν μπορούν να διαχειριστούν όσα τους συμβαίνουν, ότι τα προβλήματα τους καταβάλλουν.
Τι μπορούμε να κάνουμε γι αυτό; Πάνω από όλα χρειάζεται οργάνωση. Πάμε να δούμε τρία βήματα που μπορούν να μας βοηθήσουν να οργανωθούμε και να «κολυμπήσουμε» αντί να πνιγούμε.
Τακτοποίηση των προβλημάτων
Παίρνουμε χαρτί και μολύβι και ξεκινάμε. Ποια είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζω αυτήν την περίοδο; Γράφω αυθόρμητα σε ένα χαρτί ό,τι μου έρχεται στο μυαλό όταν βλέπω αυτήν την ερώτηση. Δεν χρειάζεται συγκεκριμένη δομή εδώ, γράφουμε ελεύθερα ό,τι θεωρούμε ως πρόβλημα. Δεν υπάρχει φυσικά σωστή και λάθος απάντηση. Ο κάθε ένας και η κάθε μία ορίζει μόνος/η του/ης τα προβλήματα του/ης.
Στη συνέχεια προσπαθώ να τα χωρίσω σε ομάδες, απαντώντας σε ερωτήσεις όπως.
Ποια είναι επιτακτική ανάγκη να λύθούν; Ποια έχουν προτεραιότητα;
Ποια είναι λιγότερο σημαντικά;
Σε ποια έχω μεγαλύτερο ποσοστό ελέγχου; Τί ποσοστό ελέγχου έχω; Τι ρόλο παίζουν εξωγενείς παράγοντες;
Ποια είναι εύκολο να λυθούν και ποια είναι δύσκολο;
Αυτές είναι κάποιες ενδεικτικές ερωτήσεις, μπορούμε να κάνουμε όσες θέλουμε. Το νόημα είναι να γίνει ένας διαχωρισμός. Αφού γίνει ο διαχωρισμός διαλέγουμε με ποιο πρόβλημα ή ποια ομάδα προβλημάτων θέλουμε να ξεκινήσουμε. Ξαναλέω. Δεν υπάρχει σωστή σειρά.
Αναζήτηση ήδη υπαρχόντων στρατηγικών επίλυσης προβλημάτων
Εδώ ψάχνουμε τι κάνουμε συνήθως. Τα αποθέματα και τα εφόδιά μας. Τους τρόπους με τους οποίους μέχρι τώρα λύνουμε τα προβλήματά μας. Λοιπόν; Τι στρατηγικές χρησιμοποιείτε συνήθως; Είναι οργανωμένες ή αυθόρμητες; Έχετε συγκεκριμένους τρόπους επίλυσης που χρησιμοποιείτε ή είναι πιο ελεύθεροι και εξαρτώνται από το εκάστοτε πρόβλημα; Και η πιο σημαντική ερώτηση. Τι από αυτά που κάνετε πετυχαίνει; Τι δουλεύει; Τι βοηθάει; Τι ίσως χρησιμοποιούσατε παλιά και τώρα πια δεν είναι χρήσιμο, αλλά το χρησιμοποιείτε από συνήθεια;
Απαντώντας σε αυτές τις ερωτήσεις, αυτό που καταφέρνουμε είναι να φτιάξουμε την εργαλειοθήκη μας. Να δούμε τι δυνατότητες έχουμε και πώς μπορούμε να τις χρησιμοποιήσουμε. Αλλά και τι ίσως χρειάζεται να βγει από την εργαλειοθήκη και να πάει στο ράφι, καθώς δεν μας εξυπηρετεί πια.
Δημιουργία νέων στρατηγικών
Αφού λοιπόν, έχουμε οργανώσει τα προβλήματα μας, έχουμε διαλέξει από που θέλουμε να ξεκινήσουμε και έχουμε βάλει στην εργαλειοθήκη μας στρατηγικές που μας έχουν βοηθήσει έως τώρα, ήρθε η ώρα να εμπλουτίσουμε την εργαλειοθήκη αυτή.
Σκεφτείτε πράγματα που θα θέλατε να δοκιμάσετε, αλλά φοβάστε. Στρατηγικές που χρησιμοποιούν άνθρωποι που εκτιμάτε και πιστεύτε πως θα σας ταίριαζαν. Στρατηγικές που συνάδουν με τα δυνατά στοιχεία του χαρακτήρα σας. Όλα αυτά θα σας δώσουν πληροφορίες και μπορείτε να αρχίσετε να βάζετε καινούργια πράγματα στην εργαλειοθήκη σας και να δοκιμάζετε. Κάποια μπορεί να δουλέψουν, κάποια όχι. Μην απογοητεύεστε αν κάτι δεν δουλέψει. Είναι ώρα για πειραματισμούς. Ό,τι βοηθάει το κρατάμε και ό,τι δεν βοηθάει το αφήνουμε στην άκρη. Πρέπει, όμως, πρώτα να δοκιμάσουμε.
Τέλος, μεγάλη σημασία έχει και η έννοια της προσαρμοστικότητας. Δεν έχουν όλα τα προβλήματα την ίδια λύση. Έχουμε μία εργαλειοθήκη και κάθε φορά ψάχνουμε ποια στρατηγική επίλυσης ταιριάζει και εάν δεν ταιριάζει καμία, ακολουθούμε ξανά την ίδια διαδικασία. Μπορεί να είναι ευκαιρία να ανακαλύψουμε ένα νέο εργαλείο ή μπορεί να ανακαλύψουμε ότι τώρα δεν είναι η ώρα για να λύσουμε αυτό το πρόβλημα. Τακτοποίηση, αποθέματα, πειραματισμοί και προσαρμοστικότητα. Βαθιά ανάσα και κολυμπάμε!