Σχέση με έναν νάρκισσο: μπορώ να τα βγάλω πέρα;
Σχέση με έναν νάρκισσο: μπορώ να τα βγάλω πέρα;
Σχέση με έναν νάρκισσο: μπορώ να τα βγάλω πέρα;
Γράφει η Κωνσταντίνα Κοντοπούλου
Τι εννοούμε όταν μιλάμε για ναρκισσισμό;
Ο μύθος του Νάρκισσου είναι αρκετά γνωστός. Ο όρος ναρκισσισμός χρησιμοποιείται συχνότατα για να περιγράψει είτε καθημερινές συμπεριφορές είτε μορφή ψυχοπαθολογίας που συχνά μένει αδιάγνωστη. Τι χαρακτηρίζει όμως έναν νάρκισσο και πως τον αναγνωρίζουμε;
Kατά τον ορισμό γνωστού λεξικού, ο νάρκισσος είναι ένας εξαιρετικά εγωκεντρικός άνθρωπος με μια υπερβολική αίσθηση αυτοεκτίμησης που χαρακτηρίζεται από υπερβολικό θαυμασμό ή αγάπη για τον εαυτό του (Merriam Webster). Θα ρωτήσει βέβαια κανείς εδώ και ποιο το αρνητικό στο θαυμασμό ή την αγάπη για τον εαυτό μας; Η απάντηση βρίσκεται στη λέξη «υπερβολικός.» Κάθε είδους υπερβολή και ιδίως όταν αυτή αφορά τον ίδιο μας τον εαυτό, παραγκωνίζει τις ανάγκες των άλλων ή και τις μειώνει. Πολλές φορές τις μειώνει τόσο, ώστε εκμηδενίζονται.
Έτσι ο ναρκισσισμός καταλήγει ιδιαίτερα προβληματικός για τις σχέσεις είτε αυτές αφορούν το φιλικό και οικογενειακό επίπεδο είτε αφορούν το ερωτικό επίπεδο. Σε αυτό το τελευταίο τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο πολύπλοκα καθώς πολύ συχνά οι νάρκισσοι έχουν συγκεκριμένους τρόπους χειραγώγησης.
Ποιά είναι τα χαρακτηριστικά των νάρκισσων;
Στις σχέσεις οι νάρκισσοι αναγνωρίζονται μέσω της εγωπάθειας και της ανυπομονησίας τους. Αυτά τα χαρακτηριστικά μπερδεύονται συχνά από τον παραλήπτη με το ακραίο ενδιαφέρον ή την αίσθηση του ερωτευμένου.
Το αποτέλεσμα είναι να νομίζει κανείς ότι ο νάρκισσος έχει πραγματικό ενδιαφέρον απέναντι σε κάποιον ενώ ίσως να πρόκειται για μια ανυπομονησία που θα λειτουργήσει ως επιβεβαίωση της αυτοπεποίθησης του ατόμου. Ο ίδιος μάλιστα ίσως δεν μπορεί να διακρίνει ότι χρησιμοποιεί τους άλλους για να νιώσει όμορφα με τον εαυτό του. Οι νάρκισσοι προβάλλουν συχνά και το επιχείρημα της ειλικρίνειας ή της συναίνεσης. Με αυτόν τον τρόπο προσπαθούν να πείσουν τους εαυτούς τους ότι είναι απλά ειλικρινείς. Έτσι απαλλάσσονται από κάθε ευθύνη.
Επίσης, δηλώνουν συχνά ότι ακούν και σέβονται τις ανάγκες των άλλων. Έτσι προσπαθούν να χειραγωγούν ακόμα περισσότερο τις σχέσεις τους μέσω μιας εσκεμμένης αθωότητας που προβάλλεται συχνά για να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα. Μάλιστα, μπορεί και οι ίδιοι να κατηγορούν τους άλλους για ναρκισσισμό ενώ στην πραγματικότητα προσπαθούν να καλύψουν τις δικές τους συμπεριφορές. Η αλληλεπίδραση με έναν νάρκισσο μπορεί να είναι πολύ χαώδης. Στην αρχή τείνουν να είναι πολύ γοητευτικοί και μαγνητικοί. Οι χειριστικές συμπεριφορές αποκαλύπτονται σταδιακά και χωρίς να το καταλάβει κανείς πολλές φορές.
Σε τι οφείλεται ο ναρκισσισμός
Ο ναρκισσισμός ως γενική συμπεριφορά, με ή χωρίς στοιχεία ψυχοπαθολογίας, ξεκινάει από την ανάγκη επιβεβαίωσης. Είναι εξαιρετικά δύσκολο να αναζητήσει κανείς τα αίτια μιας τέτοιας συμπεριφοράς. Από την παιδική ηλικία και μια κακή διαχείριση της από τους γονείς μέχρι εκφοβισμό διαρκείας σε σχολικό περιβάλλον. Από διαρκείς επαίνους από πολύ νωρίς μέχρι απουσία αγάπης ή αίσθηση απουσίας αγάπης από το οικογενειακό περιβάλλον. Όλα αυτά και άλλα μπορεί να αποτελούν αίτια μιας τέτοιας εκδήλωσης συμπεριφορών.
Συχνά το πρότυπο-γονέας επηρεάζει εξίσου σε μια τέτοια διαμόρφωση χαρακτήρα. Το να ενσταλάζει ένας γονέας υπερβολική αυτοπεποίθηση σε ένα παιδί ή να το καταπιέζει και να το μειώνει είναι τα δύο άκρα. Και οι δύο αυτές συμπεριφορές μπορούν να δημιουργήσουν εύφορο έδαφος ανάπτυξης ναρκισσισμού. Ως άμυνα, είτε απέναντι στην καθημερινότητα στην πρώτη περίπτωση, είτε απέναντι στην ίδια την οικογένεια στην δεύτερη.
Αντιμετωπίζεται ;
Είναι αρκετά δύσκολο να αντιμετωπιστεί ένα στοιχείο της προσωπικότητας, το οποίο μάλιστα μοιάζει να δίνει δύναμη και αυτοπεποίθηση στο άτομο που το έχει. Ένας καλός τρόπος προσπάθειας είναι η ειλικρινής συζήτηση. Η ανίχνευση λόγων ή και τραυμάτων σε μια σχέση και η επίσκεψη σε κάποιον ειδικό αν η κατάσταση τείνει να γίνει αρκετά προβληματική. Για παράδειγμα αν ο νάρκισσος φέρεται με υποτιμητικό τρόπο στο σύντροφο του ή αν υπάρχει ανάγκη επιβεβαίωσης από τρίτα άτομα σε μια ερωτική σχέση δύο ανθρώπων.
Ας θυμηθούμε πόσο καταστροφική είναι η έλλειψη αυτοπεποίθησης και πίστης στον εαυτό μας και τότε θα καταλάβουμε ότι το αντίθετο μιας τέτοιας τάσης έχει και κάποια θετικά αποτελέσματα ακόμα και αν γίνεται προβληματική για τους γύρω. Για το ίδιο το άτομο λοιπόν μοιάζει ορισμένες φορές να μην είναι εμπόδιο αλλά κίνητρο για διαρκή προσπάθεια. Έτσι, είναι αναμενόμενο να μη θέλει το άτομο να εγκαταλείψει αυτή τη στάση, αλλά τελικά προβληματικό.
Η συμβίωση ή μια σχέση, φιλική ή ερωτική, είναι εφικτή με ένα νάρκισσο;
Κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι η αξία των σχέσεων ιδίως φιλίας και έρωτα είναι ίσως πάνω από το ναρκισσισμό. Όταν κάποιος ερωτεύεται έναν άνθρωπο χωρίς να γνωρίζει ότι είναι νάρκισσος, βρίσκεται αντιμέτωπος με μια σκληρή πραγματικότητα που μπορεί να αφορά το μέλλον του.
Μακροπρόθεσμα λοιπόν μια τέτοια σχέση πολύ πιθανό να γίνεται όλο και πιο προβληματική. Οι νάρκισσοι ακριβώς εξαιτίας της ανάγκης για επιβεβαίωση κάθε φορά επιλέγουν και νέο στόχο και στη φιλία και στον ερωτικό τομέα. Τείνουν να έχουν μία αρκετά χειραγωγική συμπεριφορά στην προσπάθειά τους να κατακτήσουν τον στόχο τους και να νιώσουν καλύτερα για τον εαυτό τους. Η κοινωνικοποίηση και οι αλληλεπιδράσεις τους επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από την αναζήτηση μιας νέας γνωριμίας. Μίας νέας κατάκτησης που θα κάνει το άτομο να νιώσει πιο όμορφα.
Αυτές οι συμπεριφορές, είναι λογικό να έχουν συνέπειες στις σχέσεις του με τους άλλους. Όντας σε σχέση με έναν νάρκισσο, μπορεί να δυσκολευτείτε να κατανοήσετε και να διαχειριστείτε τη συμπεριφορά του. Η εκλαμβανόμενη ως αδιαφορία, η χειραγώγηση, η αίσθηση μεγαλείου δεν είναι εύκολα διαχειρίσιμες συμπεριφορές. Η βαρύτητα τέτοιων περιστατικών θα αξιολογηθεί μέσα στη σχέση και δεν υπάρχει κάποια απόλυτη συμβουλή. Θα πρέπει να ζυγίσετε την αγάπη και την αντοχή σας. Και να θέσετε ένα όριο στο πόσα μπορείτε να ανεχτείτε. Να δείτε αν μπορείτε δημιουργήσετε μία σχέση με αυτόν τον άνθρωπο, χωρίς όλη αυτή η κατάσταση να γίνεται τοξική και παθολογική!