Σεξισμός: Πως επηρεάζει την ψυχική υγεία των γυναικών
Σεξισμός: Πως επηρεάζει την ψυχική υγεία των γυναικών
Σεξισμός: Πως επηρεάζει την ψυχική υγεία των γυναικών
Γράφει η Ελένη Μεγαγιάννη
Σεξισμός, έμφυλες διακρίσεις, φυλετικά στερεότυπα: όροι γνώριμοι, συνηθισμένοι και συχνά συνοδευόμενοι από μια αρνητική χροιά. Το τελευταίο διάστημα τους ακούμε όλο και περισσότερο, με αρκετές φεμινιστικές οργανώσεις να “φωνάζουν”, με αφορμή το νέο κίνημα #metoo, για την επικίνδυνη επικράτηση σεξιστικών φαινομένων στην κοινωνία μας.
Αν παρατηρήσουμε καλά μπορούμε να δούμε μορφές σεξισμού παντού γύρω μας. Παίρνουν την μορφή αντιλήψεων που προκύπτουν από την προκατάληψη οτι το ένα φύλο – κυρίως το αρσενικό – είναι ισχυρότερο από το άλλο, έχει περισσότερη αξία και υπεροχή. Από την παρενόχληση που βιώνουν οι γυναίκες καθημερινά στο δρόμο, το λεγόμενο cat calling, κατά την οποία δέχονται σεξουαλικά σχόλια για την εμφάνισή τους και τις ερωτικές τους διαθέσεις, μέχρι τις φυλετικές διακρίσεις στο χώρο εργασίας.
Για να δούμε όμως πιο αναλυτικά σε ποιους, πού και με ποιους τρόπους εμφανίζεται συχνότερα το φαινόμενο του σεξισμού.
Σε ποιούς;
Οι πιο συχνοί αποδέκτες σεξιστικών συμπεριφορών και σχολίων είναι τα νέα κορίτσια από 16-24 ετών. Μάλιστα όσο μεγαλύτερη ηλικιακά είναι μια γυναίκα τόσο λιγότερα είναι και τα περιστατικά σεξισμού που θα της τύχουν μέσα σε ένα χρόνο.
Πού/Πότε;
Το να είσαι έξω στο δρόμο φαίνεται να είναι το πιο επίφοβο μέρος για να πέσεις θύμα κάποιας σεξιστικής συμπεριφοράς. Οι περισσότερες γυναίκες καταθέτουν πως οι πιο πολλές σεξιστικές εμπειρίες που βιώνουν συμβαίνουν όταν κυκλοφορούν έξω στο δρόμο. Εκεί δέχονται σεξουαλικά υπονοούμενα και σχόλια κυρίως από αγνώστους. Το αμέσως επόμενο πιο επικίνδυνο μέρος για μια γυναίκα είναι τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς και τα ταξί, ενώ τελευταίο, αλλά πολύ σημαντικό, είναι το σχολείο και ο χώρος εργασίας.
Με ποιους τρόπους;
Όπως είπαμε παραπάνω οι σεξιστικές συμπεριφορές μπορούν να πάρουν τη μορφή παρενόχλησης, λεκτικής, συναισθηματικής ή/και σεξουαλικής. Σύμφωνα με έρευνες το 81% των γυναικών έχει πέσει θύμα σεξουαλικής παρενόχλησης τουλάχιστον μια φορά στη ζωή του. Πέρα από τη παρενόχληση, όμως, ο σεξισμός μπορεί να εμφανιστεί και με τη μορφή υποτίμησης των γυναικών και των ικανοτήτων τους. Πολλές φορές τέτοιες αντιλήψεις θέλουν τις γυναίκες να είναι κατώτερες και λιγότερο άξιες. Έτσι βάζουν εμπόδια στην ίση πρόσβαση των γυναικών σε οικονομικούς πόρους και σε θέσεις εργασίας.
Μπορείτε να φανταστείτε τι επίδραση έχει σε έναν άνθρωπο η συνεχή έκθεση σε σεξιστικά περιστατικά;
Έρευνες δείχνουν ότι η κατάθλιψη, η χρήση ουσιών, η χαμηλή αυτοεκτίμηση είναι κάποια από τα προβλήματα ψυχικής υγείας με τα οποία συνδέεται στενά ο σεξισμός.
Καταθλιψη
Στις περισσότερες έρευνες που γίνονται για την κατάθλιψη βλέπουμε πως υπάρχει ένα έντονο χάσμα μεταξύ των φύλων. Οι γυναίκες να υπερισχύουν σχεδόν πάντα στα ποσοστά εμφάνισης κλινικής κατάθλιψης. Παρόλο που η διαταραχή αυτή εξαρτάται από πάρα πολλούς παράγοντες δεν μπορούμε να αγνοήσουμε και την πολύ σημαντική και καθοριστική επίδραση που ασκούν οι κοινωνικοπολιτικοί παράγοντες. Γυναίκες που έχουν έρθει αντιμέτωπες με σεξιστικές συμπεριφορές εις βάρος τους έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν κατάθλιψη από εκείνες που δεν έχουν αντίστοιχη εμπειρία. Αναφέρουν χαμηλότερη ικανοποίηση από τη ζωή τους, έντονη δυσφορία και κακή ψυχολογική κατάσταση.
Κατάχρηση ουσιών
Πολλές φορές οι άνθρωποι όταν παλεύουν να αντιμετωπίσουν έντονες στρεσογόνες καταστάσεις στη ζωή τους στρέφονται στη χρήση ουσιών για να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους. Δυστυχώς η συνεχής έκθεση σε σεξιστικά περιστατικά αυξάνει τα επίπεδα στρες των γυναικών κάνοντάς τες περισσότερο επιρρεπείς στην κατάχρηση ουσιών και, ειδικότερα, στο αλκοόλ.
Χαμηλή αυτοπεποίθηση
Στην καθημερινότητά μας ακούμε πολύ συχνά σεξιστικές αντιλήψεις. Για παράδειγμα ότι τα αγόρια είναι πιο ικανά στα μαθηματικά ή γενικότερα στις ακαδημαϊκές επιδόσεις. Τέτοιες απόψεις επηρεάζουν αναπόφευκτα τον τρόπο που οι γυναίκες βλέπουν τον εαυτό τους. Τα περισσότερα κορίτσια μαθαίνουν από πολύ νωρίς ότι στερούνταν ικανοτήτων εκ φύσεως σε συγκεκριμένα ακαδημαϊκά – και όχι μόνο- πεδία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να δυσκολεύονται να δείξουν εμπιστοσύνη στις ικανότητές τους και να νιώθουν ανασφαλείς με το τι μπορούν να καταφέρουν. Αντ΄αυτού είναι πιο σύνηθες κοινωνικά να δίνεται μεγαλύτερη βαρύτητα στην εξωτερική εμφάνιση των κοριτσιών παρά στις ακαδημαϊκές τους επιδόσεις. Έτσι οι γυναίκες μεγαλώνουν μαθαίνοντας να ανησυχούν για θέματα που αφορούν την εικόνα τους, την ομορφιά τους και το σώμα τους. Αυτές οι ανησυχίες όμως δεν είναι τόσο αθώες. Δεν είναι λίγες οι φορές που επηρεάζουν έντονα την εικόνα του εαυτού και του σώματός των κοριτσιών οδηγώντας ακόμα και σε διατροφικές διαταραχές.
Συμπερασματικά
Ο σεξισμός είναι πανταχού παρών. Ειδικά εμείς οι γυναίκες καλούμαστε να τον αντιμετωπίσουμε καθημερινά και ανελλιπώς. Όταν κάνουμε βόλτα, όταν εργαζόμαστε, όταν γυρνάμε με τα πόδια σπίτι μας το βράδυ… Βρισκόμαστε συνεχώς σε επιφυλακή και ανησυχία σχετικά με την ακεραιότητα, την ασφάλεια και την καταπάτηση των δικαιωμάτων μας. Αυτή η συνεχής κατάσταση ανασφάλειας και φόβου επηρεάζει αναπόφευκτα τη ψυχική μας υγεία. Έτσι, οδηγεί πολλές από εμάς να ονειρευόμαστε έναν κόσμο άδειο από σεξισμό, καταπίεση και διακρίσεις. Ένα κόσμο ελεύθερο και ίσο. Έναν κόσμο υγιή!