Διπολική Διαταραχή: τελικά, έχω ή όχι;
Διπολική Διαταραχή: τελικά, έχω ή όχι;
Διπολική Διαταραχή: τελικά, έχω ή όχι;
Γράφει η Έλενα Χριστοδουλάκη
Λίγα λόγια για τη Διπολική Διαταραχή
Μιλώντας για διπολική διαταραχή, αναφερόμαστε σε μια χρόνια ψυχική διαταραχή της διάθεσης του ατόμου. Κύριο χαρακτηριστικό της διαταραχής αυτής αποτελεί η εναλλαγή επεισοδίων μανίας και κατάθλιψης. Ανάμεσα στα επεισόδια αυτά παρεμβάλλεται μια περίοδος κατά την οποία η διάθεση του ατόμου μπορεί να είναι φυσιολογική. Τα άτομα που εμφανίζουν διπολική διαταραχή έρχονται αντιμέτωπα με συναισθήματα δυσφορίας και η λειτουργικότητά τους σε διάφορους τομείς της καθημερινότητας είναι μειωμένη. Η διπολική διαταραχή συνήθως εμφανίζεται για πρώτη φορά στην αρχή της ενήλικης ζωής του ατόμου, ή και πριν τα 18 έτη.
Τύποι Διπολικής Διαταραχής και Διαγνωστικά Κριτήρια
Υπάρχουν δύο τύποι διπολικής διαταραχής, η διπολική διαταραχή Ι και η διπολική διαταραχή ΙΙ. Κατά άλλες επιστημονικές απόψεις, μπορεί να υπάρχουν περισσότεροι τύποι, ή και μια ομάδα παρόμοιων καταστάσεων. Η διάκριση αυτή βασίζεται στα επεισόδια που εκδηλώνει το άτομο.
Πιο συγκεκριμένα, στη διπολική διαταραχή Ι, το άτομο εμφανίζει ένα ή περισσότερα μανιακά επεισόδια και συχνά ένα ή περισσότερα καταθλιπτικά επεισόδια. Δηλαδή εναλλάσσεται από περιόδους μεγάλης υπερδιέγερσης, αυτοπεποίθησης και αίσθησης μεγαλείου σε περιόδους μειωμένης ενέργειας, θλίψης και ματαιότητας. Προκειμένου, επίσης, να τεθεί η διάγνωση για την διπολική διαταραχή Ι, τα συμπτώματα θα πρέπει να προκαλούν έντονη δυσφορία ή/και έκπτωση στους διάφορους τομείς της λειτουργικότητας του ατόμου (κοινωνικό, επαγγελματικό). Επίσης, τα επεισόδια αυτά δεν πρέπει να είναι αποτέλεσμα κάποιας ουσίας ή κάποιας ιατρικής κατάστασης, ούτε να μπορούν να εξηγηθούν στα πλαίσια κάποιας άλλης διαταραχής.
Στη διπολική διαταραχή ΙΙ το άτομο εμφανίζει τουλάχιστον 1 υπομανιακό επεισόδιο και συχνά 1 ή περισσότερα καταθλιπτικά. Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στο μανιακό και το υπομανιακό επεισόδιο; Υπάρχουν διαφορές σε 3 επίπεδα. Σε επίπεδο έντασης, διάρκειας και έκπτωσης στην λειτουργικότητα. Το υπομανιακό επεισόδιο τείνει να διαρκεί λιγότερο, να έχει πιο ήπια ένταση και μικρότερη επίπτωση στην ικανότητα του ατόμου να είναι λειτουργικό στην καθημερινότητα. Σε γενικές γραμμές θα λέγαμε πως η διπολική διαταραχή II έχει πιο έντονο το στοιχείο της κατάθλιψης από αυτό της μανίας.
Κλινική εικόνα της Διπολικής Διαταραχής
Η κλινική εικόνα της διπολικής διαταραχής διαφέρει από άτομο σε άτομο σε επίπεδο έντασης, μορφής και διάρκειας των επεισοδίων. Κατά βάση, ένα άτομο με διπολική διαταραχή εμφανίζει εναλλασσόμενα επεισόδια μανίας και κατάθλιψης, τα οποία διαρκούν για εβδομάδες ή για μήνες. Κατά τη διάρκεια ενός μανιακού επεισοδίου, το άτομο παρουσιάζει ιδιαίτερα αυξημένη ενεργητικότητα, η οποία μπορεί να φτάσει σε σημείο ευφορίας και να συνοδεύεται από
- λογόρροια
- αίσθημα μεγαλείου ή υπερβολικό αυτοθαυμασμό
- διάσπαση προσοχής
- μειωμένη ανάγκη για ύπνο
- παρορμητική ή επιθετική συμπεριφορά
- εμπλοκή σε δραστηριότητες υψηλού κινδύνου
Κατά τη διάρκεια ενός καταθλιπτικού επεισοδίου, το άτομο εμφανίζει
- απώλεια ενεργητικότητας,
- σημαντική μείωση του ενδιαφέροντος και της ευχαρίστησης
- αϋπνία ή υπερυπνία
- ασυνήθιστη αύξηση ή απώλεια βάρους
- αισθήματα ενοχής
- διάσπαση προσοχής
- επαναλαμβανόμενες σκέψεις θανάτου
Πότε κάποιος ΔΕΝ πάσχει από Διπολική διαταραχή
Εάν κάποιος εμφανίζει κάποια ή όλα τα σημάδια που περιλαμβάνονται στην κλινική εικόνα της διπολικής διαταραχής, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι πάσχει από αυτήν. Εναλλαγές στην διάθεσή μας έχουμε όλοι. Δεν είμαστε όλοι διπολικοί. Για παράδειγμα, η ευερεθιστότητα και οι συγκρούσεις του ατόμου με το περιβάλλον του αποτελούν σημαντικά πρόδρομα σημάδια της διπολικής διαταραχής στις νεαρές ηλικίες. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι όλα τα άτομα με αυτό το χαρακτηριστικό πρόκειται να την εκδηλώσουν. Επίσης, ένα προειδοποιητικό σημάδι για την εκδήλωσή της είναι η λογόρροια. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι όλα τα άτομα με ευφράδεια λόγου πρόκειται να έρθουν αντιμέτωπα με την διπολική διαταραχή.
Παρομοίως, ένα άτομο με διπολική διαταραχή, όταν δεν έχει καλή διάθεση, ενδέχεται να καταφύγει σε ενέργειες όπως τα ψώνια ή το σεξ, προκειμένου να τη βελτιώσει. Αυτό δεν σημαίνει, όμως, ότι όλα τα άτομα που τους αρέσουν τα ψώνια ή το σεξ πάσχουν ή πρόκειται να εκδηλώσουν τη διαταραχή. Συνήθως, ένα άτομο κατά τη διάρκεια μανιακού επεισοδίου μπορεί χρεώνεται κάνοντας υπέρογκες αγορές, προκειμένου να αισθανθεί ευφορία. Είναι όλοι οι σπάταλοι διπολικοί, όμως; Όχι φυσικά.
Υπάρχουν, λοιπόν, θεμελιώδεις διαφορές μεταξύ των ανθρώπων που πάσχουν από διπολική διαταραχή και των ανθρώπων που απλώς εμφανίζουν συμπεριφορές που υπάγονται στην κλινική εικόνα της διαταραχής. Δεν αρκεί να εμφανίζετε κάποια από τα συμπτώματα. Πρέπει αυτά να υπάρχουν όλα ή τα περισσότερα σε μεγάλη ένταση και διάρκεια.
Συνεπώς, το καλύτερο που μπορεί να κάνει κάποιος ο οποίος παρατηρεί στον εαυτό του τέτοια σημάδια είναι να επισκεφτεί έναν ειδικό, με τη βοήθεια του οποίου θα μπορέσει να επιβεβαιώσει ή να αποκλείσει το ενδεχόμενο της διπολικής διαταραχής.