Η σωματική άσκηση βοηθός στην καταπολέμησή του άγχους
Η σωματική άσκηση βοηθός στην καταπολέμησή του άγχους
Η σωματική άσκηση βοηθός στην καταπολέμηση του άγχους.
Γράφει η Βασιλική Τσώνου
Η σωματική άσκηση είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο, ότι επιδρά θετικά τόσο στη σωματική, όσο και στην ψυχική μας υγεία, ενώ παράλληλα δρα προληπτικά ή/και θεραπευτικά έναντι χρόνιων παθήσεων του ανθρώπινου οργανισμού. Η γυμναστική έχει ευεργετικά αποτελέσματα για την ψυχική μας ισορροπία, τα οποία συγκρίνονται από τους ειδικούς με αυτά της ψυχοθεραπείας! Ήδη ακόμη από την αρχαία Ελλάδα, υπήρχε η νοοτροπία του ότι ένα υγιές σώμα συνδέεται με ένα υγιές μυαλό, ή αλλιώς η περίφημη φράση «νοῦς ὑγιὴς ἐν σώματι ὑγιεῖ». Η σωματική δραστηριότητα μπορεί έμμεσα να βελτιώσει την ποιότητα ζωής και να συμβάλει αισθητά στη μείωση του άγχους.
Ας μιλήσουμε όμως αρχικά, για κάποια γενικότερα οφέλη που αποφέρει η φυσική δραστηριότητα.
- Θωράκιση του ανοσοποιητικού συστήματος: ενίσχυση άμυνας του οργανισμού έναντι μικροβιακών και κυρίως ιογενών λοιμώξεων
- Βελτίωση καρδιακής λειτουργίας: πρόληψη και αντιμετώπιση καρδιαγγειακών νοσημάτων-στεφανιαίας νόσου
- Βελτίωση πνευμονικής λειτουργίας: βελτίωση μέγιστης πρόσληψης οξυγόνου
- Αύξηση μυϊκής δύναμης και αντοχής: βελτίωση σωματικής ικανότητας και επιδόσεων του οργανισμού
- Βελτίωση ευλυγισίας και ευκινησίας: το σώμα γίνεται πιο ευλύγιστο και ευκίνητο, ενώ αυξάνεται και το εύρος κίνησης
- Επιβράδυνση οστεοπόρωσης: αύξηση της οστικής πυκνότητας και επομένως πρόληψη ανάπτυξης οστεοπόρωσης
- Επιβράδυνση βιολογικής φθοράς: ανάπτυξη νέων, υγιών κυττάρων
- Αύξηση αυτοεκτίμησης και αυτοπεποίθησης: μέσω του ελέγχου του σωματικού βάρους και της μυϊκής μάζας
- Καλύτερος ύπνος: με την άσκηση προκαλείται χαλάρωση στο σώμα, καθώς εκκρίνονται ορμόνες και αυτό συμβάλλει στην βελτίωση της ποιότητας του ύπνου
- Ενίσχυση λειτουργίας εγκεφάλου: πρόληψη εξασθένισης γνωστικών ικανοτήτων και απώλειας μνήμης μέσω της ενίσχυσης του ιππόκαμπου, τμήματος του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνο για τη μάθηση και τη μνήμη
Διαβάζοντας τα παραπάνω, μπορεί κανείς να καταλάβει πόσο χρήσιμο θα ήταν να εντάξει τη γυμναστική στην καθημερινότητά του! Πέρα από όλα τα οφέλη που αναφέρθηκαν παραπάνω, ας εστιάσουμε στη συμβολή της άσκησης στην ψυχική μας ισορροπία. Πιο συγκεκριμένα, στο πώς, το να πάρουμε την απόφαση να ασκούμαστε τακτικά μπορεί να κάνει μεγάλη διαφορά στο άγχος που ενδέχεται να βιώνουμε. Με λίγα λόγια, θα δούμε μαζί, πώς η σωματική δραστηριότητα μειώνει το άγχος και με ποιους τρόπους συμβαίνει αυτό.
Στη διάρκεια της σωματικής δραστηριότητας απελευθερώνουμε πολλές ορμόνες που μας βοηθούν να σκεφτόμαστε, να αισθανόμαστε και να συμπεριφερόμαστε με διαφορετικό τρόπο από ότι συνήθως. Η έκκριση αυτών των ορμονών, στις οποίες θα αναφερθούμε παρακάτω, διατρέχουν το σώμα μας και στέλνουν διαφορετικά μηνύματα στον εγκέφαλό μας. Με αυτόν τον τρόπο επιδρούν στην ψυχική διάθεση, αφού μας κάνουν να αισθανόμαστε ευχάριστα κατά τη διάρκεια αλλά και με το τέλος της άσκησης.
Τι είναι οι ορμόνες:
- Είναι χημικά σήματα/μηνύματα
- Παράγονται από τους ενδοκρινείς αδένες
- Απελευθερώνονται στην κυκλοφορία του αίματος
- Κατευθύνονται σε συγκεκριμένα κύτταρα και συντονίζουν την συμπεριφορά τους
- Ρυθμίζουν την αύξηση, την ανάπτυξη, το μεταβολισμό, την αναπαραγωγή και ενισχύουν την ικανότητα του οργανισμού να ανταπεξέρχεται στο στρες
Πώς λοιπόν μειώνει το άγχος η σωματική δραστηριότητα;
Ας δούμε ποιες ορμόνες απελευθερώνονται κατά τη διάρκεια της γυμναστικής και πώς αυτό επιδρά στους παθολογικούς μηχανισμούς που κινητοποιούνται από το άγχος.
ΚΟΡΤΙΖΟΛΗ
Τι είναι:
Η κορτιζόλη, γνωστή και ως ορμόνη του στρες, σε φυσιολογικά επίπεδα, είναι απαραίτητη για την ομαλή λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού. Βοηθά τον εγκέφαλο να ενεργοποιηθεί άμεσα και να στείλει στο σώμα, μέσω του νευρικού συστήματος, τις κατάλληλες εντολές για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των κινδύνων. Ο αρχικός ρόλος της κορτιζόλης κάθε άλλο παρά αρνητικός μπορεί να θεωρηθεί, αφού είναι ο σύμμαχός μας στην αντιμετώπιση δύσκολων καταστάσεων. Δυστυχώς, όμως, η κορτιζόλη δεν αυξάνεται μόνο όταν υπάρχουν φυσικές απειλές αλλά και όταν υπάρχει ένταση στον οργανισμό μας λόγω άγχους.
Η σχέση της με την γυμναστική:
Η σωματική άσκηση γίνεται αντιληπτή από το σώμα μας σαν μια κατάσταση στρες και έτσι προκαλείται απελευθέρωση κορτιζόλης. Όσο περισσότερο βελτιώνεται η φυσική μας κατάσταση, το σώμα μας δυναμώνει και είναι σε θέση να αντιμετωπίσει καλύτερα μια κατάσταση που μας προκαλεί άγχος. Αυτό σημαίνει, ότι με την πάροδο του χρόνου και όσο ασκούμαστε σε μία τακτική βάση, μειώνονται τα επίπεδα κορτιζόλης που εκκρίνονται και κατά τη διάρκεια της γυμναστικής αλλά και σε μελλοντικές ψυχοπιεστικές καταστάσεις.
Προσοχή!
Είναι απαραίτητη η διευκρίνιση ωστόσο, πως ο χρόνος και η ένταση της γυμναστικής επηρεάζουν τα επίπεδα κορτιζόλης που απελευθερώνονται στον τον οργανισμό μας. Οπότε πρέπει να έχουμε κατά νου, πως η περισσότερη και η πιο ‘’σκληρή’’ σωματική άσκηση μπορεί να επιφέρει αντίθετα αποτελέσματα και να δημιουργήσει μεγαλύτερα επίπεδα άγχους.
ΕΝΔΟΡΦΙΝΕΣ
Τι είναι:
Οι ενδορφίνες είναι ενδογενή οπιοειδή νευροπεπτίδια, ορμόνες που παράγονται στην υπόφυση και τον υποθάλαμο, δύο κέντρα του εγκεφάλου. Ναι, καλά καταλάβατε. Οπιοειδή είναι η κατηγορία ουσιών στις οποίες ανήκουν η μορφίνη κι η ηρωίνη! Μόνο που αυτά τα έχουμε ήδη μέσα μας. Με λίγα λόγια, είναι τα φυσικά παυσίπονα του οργανισμού. Παράγονται όταν ασχολούμαστε με μία ευχάριστη δραστηριότητα και δημιουργούν ένα αίσθημα ευδαιμονίας και καλής διάθεσης.
Η σχέση τους με τη γυμναστική:
Όταν γυμναζόμαστε, ο εγκέφαλός μας παράγει ενδορφίνες και με αυτό τον τρόπο βιώνουμε αισθήματα πληρότητας και χαράς. Είναι το γνωστό όμορφο συναίσθημα ικανοποίησης που βιώνουν οι περισσότεροι άνθρωποι μετά τη σωματική άσκηση! Η έκκριση ενδορφινών επομένως, μειώνει τον πόνο (αφού είναι τα φυσικά μας παυσίπονα) και εξουδετερώνει τα υψηλά επίπεδα αδρεναλίνης, με αποτέλεσμα να μειώνεται το άγχος.
ΣΕΡΟΤΟΝΙΝΗ
Τι είναι:
Είναι ένας νευροδιαβιβαστής του εγκεφάλου μας που εντοπίζεται σε μεγάλο βαθμό στο έντερο του οργανισμού μας. Είναι μία χημική ουσία που ηρεμεί το σώμα μας και όταν υπάρχει σε ικανοποιητικές ποσότητες συμβάλλει στη ρύθμιση και βελτίωση της διάθεσης, γι’ αυτό και έχει χαρακτηριστεί ως η ορμόνη της ευτυχίας. Εκτός από αυτά, η σεροτονίνη επηρεάζει την όρεξη, τον ύπνο, τη σεξουαλική επιθυμία και τη θερμοκρασία του σώματός μας.
Η σχέση της με τη γυμναστική:
Έχει αποδειχθεί επιστημονικά, ότι η σωματική άσκηση αυξάνει την παραγωγή της σεροτονίνης. Βάζοντας λοιπόν στο πρόγραμμά μας τη γυμναστική σταδιακά και με μέτρο, θα παρατηρήσουμε ότι θα αρχίσουμε να αισθανόμαστε πιο ευδιάθετοι και πιο ικανοί στην καθημερινότητά μας, παράγοντας που σίγουρα θα μας θωρακίσει απέναντι στις αρνητικές σκέψεις και τις ανησυχίες μας.
ΝΤΟΠΑΜΙΝΗ
Τι είναι:
Η ντοπαμίνη δρα ως νευροδιαβιβαστής που ελέγχει το κέντρο ανταμοιβής (ανταμείβει συγκεκριμένες συμπεριφορές ώστε να τις επαναλάβουμε) και απόλαυσης του εγκεφάλου και συμμετέχει ενεργά στα συστήματα που σχετίζονται με τις πράξεις που έχουν έναν σκοπό. Έχει αποδειχθεί ότι ντοπαμίνη ενεργοποιείται και σε στιγμές απόλαυσης και καλής διάθεσης. Επίσης, μας κινητοποιεί να αναλάβουμε δράση προς έναν στόχο, προς επιθυμίες και ανάγκες και δίνει ένα κύμα ενισχυτικής ευχαρίστησης όταν επιτυγχάνονται.
Η σχέση της με τη γυμναστική:
Όταν γυμναζόμαστε ενεργοποιείται το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου μας και με την πάροδο του χρόνου η σωματική άσκηση αναδιαμορφώνει το σύστημα αυτό, με αποτέλεσμα την αύξηση των επιπέδων ντοπαμίνης στον οργανισμό μας. Τα υψηλότερα επίπεδα ντοπαμίνης συνδέονται με μεγαλύτερη συγκέντρωση, αύξηση των κινήτρων και της γνωστικής λειτουργίας και φυσικά της απόλαυσης και της ικανοποίησης. Όλα αυτά συμβάλλουν σημαντικά στη μείωση του άγχους.
Συμπερασματικά:
Γίνεται αντιληπτό λοιπόν, ότι η φυσική δραστηριότητα μπορεί να βοηθήσει κατά πολύ στη μείωση των επιπέδων άγχους και να βελτιώσει την ποιότητα ζωής μας ψυχικά και σωματικά. Με την άσκηση απελευθερώνεται η περίσσεια ένταση, ενισχύεται η αυτοπεποίθησή μας και αυτό μας προκαλεί μια αίσθηση αισιοδοξίας και ικανοποίησης. Έτσι, δεν μένει χώρος για αρνητικές σκέψεις και ανησυχίες!
Βιβλιογραφία:
https://www.helpguide.org/articles/healthy-living/the-mental-health-benefits-of-exercise.htm
https://www.medicalnewstoday.com/articles/benefits-of-exercise#pain
https://www.dnafit.com/advice/fitness/cortisol-stress-and-exercise.asp
https://www.livestrong.com/article/251785-exercise-and-its-effects-on-serotonin-dopamine-levels/