Παιδιά sandwich: η μάχη του μέσου και του…μέτρου
Παιδιά sandwich: η μάχη του μέσου και του…μέτρου
Παιδιά sandwich: η μάχη του μέσου και του…μέτρου
Γράφει η Αναστασία Νταλαμάγγα
Ποια παιδιά ονομάζουμε παιδιά sandwitch; Τι χαρακτηριστικά έχουν και πώς τα προσεγγίζουμε; Τι κοινό έχουν η Arya Stark και ο Mike από το Stranger Things; Αυτές κι άλλες απορίες επιχειρούμε να λύσουμε στο παρόν άρθρο.
Μέσα σε μία οικογένεια, τα πρωτότοκα παιδιά είναι συνήθως αυτά που θεωρούνται ώριμα, αξιόπιστα, φιλότιμα και υπεύθυνα, πράγμα που τους εξασφαλίζει κάποια παραπάνω προνόμια. Από την άλλη, τα μικρότερα παιδιά είναι τα χαϊδεμένα της οικογένειας. Άλλωστε, είναι τόσο γλυκά και χαριτωμένα! Όλοι ασχολούνται με το μωρό της οικογένειας και τείνουν να του κάνουν τα χατίρια. Κι ενώ το μεγάλο και το μικρό παιδί απολαμβάνουν το καθένα τη θέση του μέσα στην οικογένεια, τα μεσαία παιδιά βρίσκουν τον εαυτό τους χωρίς “τίτλο” και ξεκάθαρο ρόλο στην οικογένεια, επισκιασμένα από τα αδέρφια τους.
Χαρακτηριστικά των παιδιών sandwich
Το μεσαίο παιδί αναγκάζεται να υποκύπτει στις επιθυμίες του μεγάλου αδελφού και στις ανάγκες του μικρού. Προκειμένου να “επιβιώσει”, μαθαίνει να συμβιβάζεται, να διαπραγματεύεται, να είναι ήρεμο, δεκτικό, συνεργατικό, ευέλικτο και με ήπιες απόψεις. Κάποιες φορές το παιδί sandwich αναφέρεται ως “ειρηνοποιός”.
Γενικώς, δεν αισθάνεται “αγαπημένο παιδί” κανενός από τους δύο γονείς και δε λαμβάνει όση προσοχή λαμβάνουν τα άλλα αδέρφια. Οι γονείς δεν έχουν πολλές προσδοκίες από το μεσαίο παιδί, όπως συμβαίνει με το πρωτότοκο. Ούτε είναι τόσο χαλαροί στη διαπαιδαγώγηση, όπως συμβαίνει με τον βενιαμίν της οικογένειας.
Για να ξεπεράσει, λοιπόν, αυτή την “ανισότητα” που αισθάνεται μέσα στην οικογένεια, το μεσαίο παιδί ψάχνει σχέσεις και φιλίες έξω από αυτή και είναι λιγότερο προσανατολισμένο προς την οικογένεια. Αναγκάζεται να γίνει κοινωνικό ον και είναι το παιδί με τη μεγαλύτερη ευκολία στη σύναψη και διατήρηση φιλιών.
Ωστόσο, υπάρχει περίπτωση το μεσαίο παιδί, ως αντίδραση στην έλλειψη προσοχής και την “αδικία” που βιώνει μέσα στην οικογένεια, να γίνει “επαναστάτης”. Για παράδειγμα, μπορεί να βάψει τα μαλλιά του ροζ, να γίνει φανατικός υποστηρικτής μία ροκ μπάντας. Μπορεί να είναι ανταγωνιστικός με τα αδέρφια του, προσπαθώντας να σπάσει τα αθλητικά τους ρεκόρ, να πάρει καλύτερους βαθμούς και άλλα. Υπάρχει, επίσης, περίπτωση να προβεί σε παραβατικές πράξεις ή να αναπτύξει μία δυσπροσαρμοστική τελειομανία και ανάγκη να πάνε τα πράγματα όπως ακριβώς τα έχει σκεφτεί.
Το “σύνδρομο του μεσαίου παιδιού”
Το μεσαίο παιδί συχνά αισθάνεται παρατημένο, σα να μην υπάρχει αρκετός χώρος για το ίδιο. Πολλές φορές νιώθει πως οι γονείς του το αγνοούν. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στο λεγόμενο “σύνδρομο του μεσαίου παιδιού”, δηλαδή σε μία αίσθηση αποκλεισμού από την οικογένεια. Αυτή η εμπειρία μπορεί να οδηγήσει το μεσαίο παιδί σε χαμηλή αυτοπεποίθηση, εξάρτηση από άλλες σχέσεις της ζωής του και χαμηλότερα επίπεδα ευτυχίας σε σχέση με τα υπόλοιπα αδέρφια.
Πώς να ενισχύσεις ένα παιδί sandwitch
Δώσε την προσοχή που χρειάζεται
Ρώτα το πώς ήταν η μέρα του και πώς αισθάνεται. Κανόνισε να περάσεις χρόνο ξεχωριστά μαζί του και πες του το από πριν ώστε να το περιμένει. Είναι βασικό το μεσαίο παιδί να νιώθει το ίδιο σημαντικό με τα υπόλοιπα αδέρφια του. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι υπάρχουν εξίσου πολλές φωτογραφίες του στα οικογενειακά άλμπουμ ή ότι τα επιτεύγματά του επαινούνται με τον ίδιο ενθουσιασμό.
Ενθάρρυνε τη διαφορετικότητα
Αν το πρωτότοκο παιδί διαπρέπει στην κολύμβηση, δεν είναι καλή ιδέα να ωθήσουμε και το μεσαίο παιδί σε αυτή την κατεύθυνση. Το μόνο που θα καταφέρουμε είναι να το οδηγήσουμε να τρέχει για να φτάσει το ρυθμό του μεγαλύτερου και να νιώθει κατωτερότητα. Ανταυτού, μπορούμε να ενθαρρύνουμε την ανάπτυξη άλλων ταλέντων που τυχόν έχει το συγκεκριμένο παιδί, όπως η μουσική ή η ζωγραφική. Με τον τρόπο αυτό, το μεσαίο παιδί θα δημιουργήσει το δικό του ξεχωριστό μονοπάτι στη ζωή, χωρίς να χρειάζεται να ακολουθεί το δρόμο που έχει ανοίξει το μεγαλύτερο.
Διατήρησε ανοιχτή επικοινωνία
Μίλα στο μεσαίο παιδί ανοιχτά για το τι σημαίνει για εκείνο να είναι το παιδί “sandwich”. Ρώτα το για την εμπειρία του. Πες του ότι καταλαβαίνεις πόσο δύσκολο μπορεί να είναι κάποιες φορές να μην είσαι ούτε το μικρό ούτε το μεγάλο παιδί. Διαβεβαίωσέ το ότι όποτε αισθανθεί αποκλεισμένο ή παραμελημένο μπορεί να ζητήσει προσοχή και να τη λάβει.
Συμπερασματικά
Η σειρά γέννησης μπορεί κάποιες φορές να είναι καθοριστική για τη διαμόρφωση της προσωπικότητας και των εμπειριών του παιδιού. Έτσι, τα μεσαία παιδιά μπορεί να αισθάνονται λιγότερο ξεχωριστά από τα μεγάλα και τα μικρά, και να ψάχνουν μία ταυτότητα και μία θέση στην οικογένεια.
Ένα κλασσικό παράδειγμα παιδιού sandwich είναι ο πρωταγωνιστής της σειράς Stranger Things, ο μικρός Mike Wheeler. Οι γονείς του φαίνεται να μην ασχολούνται ιδιαίτερα μαζί του, πράγμα που δε συμβαίνει για τη μικρή του αδερφή, Holly. Ο Mike, λοιπόν, όπως θα έκανε κάθε μεσαίο παιδί που σέβεται τον εαυτό του, ψάχνει ένα ρόλο ανάμεσα στους φίλους του και γίνεται μαχητής της αδικίας. Προσπαθεί να σώσει την Eleven και να είναι ένας καλός φίλος για εκείνη.
Φυσικά, δε μπορούμε να γενικεύσουμε και να πούμε πως όλα τα μεσαία παιδιά αισθάνονται με τον ίδιο τρόπο, ούτε ότι όλες οι οικογένειες έχουν την ίδια δυναμική. Η προσωπικότητα ενός παιδιού διαμορφώνεται κι από άλλους παράγοντες, πέρα από τη σειρά γέννησης. Οι γονεϊκές πρακτικές ανατροφής και η οικονομική κατάσταση της οικογένειας. Οι κοινωνικοπολιτικές συνθήκες. Οι φίλοι του παιδιού και οι εξωσχολικές δραστηριότητες στις οποίες αφιερώνει το χρόνο του. Όλα αυτά επηρεάζουν την προσωπικότητά του.
Ας μην ξεχνάμε ότι μεσαίο παιδί ήταν και η Arya Stark, της γνωστής σειράς Game of Thrones. Αυτό δεν την εμπόδισε από το να γίνει μία από τις καλύτερες πολεμίστριες στο Westeros!