Διπλά μηνύματα, αυτή η μάστιγα!
Είδατε ότι έχουμε ολοκαίνουργια προγράμματα καθοδηγούμενης αυτοβελτίωσης για τις σχέσεις, το άγχος και ένα σωρό θέματα;
Διπλά μηνύματα, αυτή η μάστιγα!
Γράφει η Αναστασία Νταλαμάγγα
Ο άνθρωπος, ως κοινωνικό ον, βρίσκεται σε μία συνεχή αλληλεπίδραση με το περιβάλλον του. Δίνει και παίρνει μηνύματα. Επικοινωνεί. Στην ουσία, επικοινωνία είναι κάθε συμπεριφορά του ατόμου, δηλαδή ό,τι λέει, δείχνει ή κάνει. Τι γίνεται, όμως, στην περίπτωση που κάποιος μας δίνει διπλά μηνύματα; Δηλαδή, επικοινωνεί δύο διαφορετικά πράγματα; Πώς πρέπει να αντιδράσουμε σε αυτή την περίπτωση;
Τα διπλά μηνύματα
Κάποιοι άνθρωποι τείνουν να μας δίνουν δύο αντιφατικά μηνύματα ταυτόχρονα, εκ των οποίων το ένα αρνείται το άλλο. Αυτό μπορεί να μας μπερδέψει όσον αφορά το τι πρέπει, τελικά, να κάνουμε για να είναι ευχαριστημένοι ή για να αποφύγουμε μία πιθανή “τιμωρία” από μέρους τους.
Παραδείγματα διπλών μηνυμάτων
1) Όταν η λεκτική και η μη λεκτική επικοινωνία δεν συμφωνούν
Όταν επικοινωνούμε κάτι, από τη μια δίνουμε πληροφορίες με τα λόγια μας (λεκτική επικοινωνία) και από την άλλη με τον τόνο της φωνής μας, τη στάση του σώματος, τις χειρονομίες, το βλέμμα και γενικότερα, την εμφάνισή μας (μη λεκτική επικοινωνία). Η μη λεκτική επικοινωνία είναι συνήθως πιο αξιόπιστη, καθώς είναι δύσκολο να ελέγξει κανείς την αντίδραση του αυτόνομου νευρικού συστήματος. Επομένως, το σώμα συνήθως “λέει την αλήθεια” για το πώς αισθάνεται το άτομο. Νομίζω ότι έχει τύχει σε όλους μας να μας λέει κάποιος: “Όχι, δεν έχω τίποτα. Δεν είμαι θυμωμένος”, ενώ είναι φανερό πως αυτό δεν είναι αλήθεια, καθώς τα χείλη του είναι σφιγμένα, τα φρύδια του συνοφρυωμένα και ο τόνος της φωνής του δείχνει εκνευρισμό.
2) Όταν τα λόγια και η συμπεριφορά επικοινωνούν κάτι διαφορετικό
Υπάρχουν φορές που κάποιος μας λέει κάτι και μετά πάει και κάνει το αντίθετο, αφήνοντάς μας σε παντελή σύγχυση για το ποιό είναι τελικά το αποδεκτό. Για παράδειγμα, όταν ένας γονιός λέει στο παιδί του “Το κάπνισμα είναι πολύ κακό” (λόγια), ενώ ο ίδιος καπνίζει συνεχώς (συμπεριφορά). Το παιδί τότε μπορεί να μπερδευτεί και να μην ξέρει ποιό μήνυμα είναι το πραγματικό και αυτό που θα πρέπει να ακολουθήσει. Άλλωστε, είναι γεγονός πώς τα παιδιά μαθαίνουν κυρίως μέσω της μίμησης της συμπεριφοράς των γονιών τους. Συνεπώς, έχει μεγαλύτερη σημασία τι θα κάνουν παρά τι θα πουν. Ή μπορεί η φίλη μας να μας λέει ότι είναι απαράδεκτο να αργούμε στα ραντεβού, τη στιγμή που η ίδια αργεί επανειλημμένα.
3) Συναισθηματικός εκβιασμός
Φαντάσου ότι ο σύντροφός σου λέει: “Όχι, αγάπη μου, φυσικά και δεν με ενοχλεί να βγεις με τους φίλους σου” αλλά όταν γυρίζεις από την έξοδό σου, σου κρατάει μούτρα. Με άλλα λόγια, σε τιμωρεί που έκανες αυτό που σου είπε ότι ήταν εντάξει να κάνεις. Φαίνεται ότι σε τέτοιες καταστάσεις, ό,τι και να κάνεις είναι λάθος. Δεν έχει νόημα να μη βγεις, αφού σε διαβεβαιώνει ότι δεν υπάρχει πρόβλημα, αλλά αν το κάνεις, ετοιμάσου για ένα μεγάλο και δύσκολο βράδυ.
Συνέπειες των διπλών μηνυμάτων
Όταν λαμβάνουμε δύο αντιφατικά μηνύματα, είναι λες και υπάρχουν παντού παγίδες. Δεν μπορούμε να προβλέψουμε πώς θα αντιδράσει ο άλλος και επομένως, δεν μπορούμε να ηρεμήσουμε. Ή όταν μας λένε κάτι, αμφισβητούμε αν αυτό είναι αλήθεια, καθώς έχουμε μάθει να ζούμε σε ένα κόσμο αντιφατικότητας και παγίδων. Μπορεί να είμαστε καχύποπτοι με τους άλλους και να μην εμπιστευόμαστε. Τα διπλά μηνύματα, εκτός από σύγχυση, μπορεί να μας θυμώνουν και να μας απελπίζουν, καθώς είναι ένα αδιέξοδο που δεν ξέρουμε πώς να χειριστούμε.
Πώς μπορώ να αντιμετωπίσω τα διπλά μηνύματα;
1) Συνειδητοποίησε ότι βρίσκεσαι σε αυτή την κατάσταση
Ο εαυτός σου είναι το καλύτερο σημάδι. Παρατήρησε τα συναισθήματά σου. Αν αισθάνεσαι μπερδεμένος και οι σκέψεις σου είναι σαν ένα κουβάρι, ίσως βρίσκεσαι σε μία κατάσταση στην οποία σου έχουν δοθεί δύο διαφορετικά μεταξύ τους μηνύματα. Μόνο αν αποκτήσεις επίγνωση της κατάστασης, θα μπορέσεις να κάνεις κάτι γι’ αυτό.
2) “Στείλε” τα δύο μηνύματα πίσω στο άτομο
Σε ένα μετα-επικοινωνιακό επίπεδο, πες στο άτομο ότι έλαβες δύο αντιφατικά μηνύματα εκ μέρους του. Γνωστοποίησέ του το λεκτικό μήνυμα που έλαβες και τι άλλο παρατήρησες που ερχόταν σε σύγκρουση με αυτό. Εξέφρασε τα συναισθήματα και τις σκέψεις σου: την σύγχυση σου, την απορία σου κλπ. Με αυτό τον μη απειλητικό τρόπο, το άτομο είναι πιο πιθανό να απαντήσει με έναν ήπιο και θετικό τρόπο. Φυσικά, δεν μπορείς να ελέγξεις το πώς θα αντιδράσει, παρά μόνο το πώς θα επικοινωνήσεις εσύ την ανησυχία σου. Αν το κάνεις με έναν επιθετικό τρόπο, το πιο πιθανό είναι το άτομο να περάσει στην άμυνα και να μην καταλήξετε πουθενά.
Παράδειγμα
Μπορείς να πεις:
“Είμαι μπερδεμένος/η γιατί είπες ότι με εμπιστεύεσαι να βοηθάω τα παιδιά στα μαθήματά τους (λόγια) αλλά κάθε φορά διπλοτσεκάρεις αν το έκανα σωστά (συμπεριφορά)”.
Συμπερασματικά
Δεν μπορείς να αλλάξεις το αν κάποιος σου στέλνει διπλά μηνύματα, αλλά μπορείς να αλλάξεις το πώς αντιδράς σε αυτό. Μιλώντας του με ειλικρίνεια τον ενημερώνεις για τον αντίκτυπο της συμπεριφοράς τους. Είναι σα να τους κρατάς ένα καθρέφτη ώστε να δουν κι εκείνοι την ασυνέπεια μεταξύ αυτών που λένε ή κάνουν. Έτσι είναι πιο πιθανό να αλλάξει κάτι στην επαφή και την επικοινωνία σας.
Θέλετε να μάθετε περισσότερα για τα προγράμματα καθοδηγούμενης αυτοβοήθειας;
