Πώς να εκφράσω τις ανάγκες μου για να ακουστώ;
Πώς να εκφράσω τις ανάγκες μου για να ακουστώ;
Γράφει η Αναστασία Νταλαμάγγα
Η Λίνα είναι έξαλλη με το σύζυγό της. Όταν εκείνος γυρνάει στο σπίτι, του φωνάζει: “Δεν είσαι ποτέ στο σπίτι, δε σε νοιάζω καθόλου!” και κλείνει δυνατά την πόρτα πίσω της. Εκείνος, έχοντας περάσει μία πολύ δύσκολη μέρα στη δουλειά, ερχόταν στο σπίτι επιζητώντας ζεστασιά και δεν περίμενε καθόλου το ξέσπασμά της. “Είσαι όλο απαιτήσεις!”. Tης φωνάζει κι εκείνος με τη σειρά του και μένουν μαλωμένοι για το υπόλοιπο της μέρας. Xωρίς κανείς να εκφράζει ξεκάθαρα τις ανάγκες του.
”Μα γιατί δεν με καταλαβαίνει;”
Πολλές φορές απορούμε γιατί ο/η σύντροφός μας δεν μας καταλαβαίνει, αφού αυτό που λέμε είναι το πιο λογικό πράγμα στον κόσμο. Αλλά πρέπει να παραδεχτούμε ότι δεν επικοινωνούμε πάντα με τον κατάλληλο τρόπο. Για παράδειγμα, μπορεί να κατηγορούμε τον άλλον ότι είναι αδιάφορος και δεν κάνουμε πολλά πράγματα μαζί. Ίσως, όμως να μη λαμβάνουμε υπόψη ότι περνά μία πολύ δύσκολη φάση στη δουλειά. Ή, μπορεί, μόλις να έχασε έναν καλό του φίλο.
Έτσι, του μιλάμε άσχημα και μπαίνουμε στην “επίθεση”, χωρίς να εκφράζουμε ποιά είναι, στην ουσία, η ανάγκη μας. Δηλαδή, του λέμε: “Δεν είσαι ποτέ στο σπίτι”, ενώ θα μπορούσαμε να πούμε: “Τον τελευταίο καιρό μου λείπει η παρέα σου και θα ήθελα να κάνουμε πιο πολλά πράγματα μαζί”. Έτσι, το άτομο που έχουμε απέναντί μας νιώθει ότι τον βάζουμε στη θέση του “κατηγορουμένου” και μένει στο σκοτάδι όσον αφορά τις πραγματικές μας ανάγκες, που κρύβονται κάτω από τα παράπονά μας.
Πώς να εκφραστώ σωστά;
Φυσικά, η κάθε σχέση είναι διαφορετική και δεν υπάρχουν τα ίδια μέτρα και σταθμά για όλα τα ζευγάρια. Ωστόσο, υπάρχει μία βασική κοινή γραμμή που μπορούμε να ακολουθήσουμε, αν θέλουμε οι ανάγκες μας να ακουστούν χωρίς να πρέπει να καβγαδίσουμε:
1) Σεβόμαστε το άτομο που έχουμε απέναντί μας
Ο/η σύντροφός μας δεν είναι μια μηχανή που μπορεί να ικανοποιεί κάθε ανάγκη μας όποτε εμείς το θελήσουμε. Δεν μπορούμε να έχουμε απαιτήσεις και να λέμε στον άλλο τι “πρέπει” να κάνει. Δεν θα ωφελήσει κανένα να φωνάξουμε και να βρίσουμε. Με μια τέτοια προσέγγιση, ακόμα κι ένας καλοπροαίρετος και φροντιστικός σύντροφος, δεν θα είχε τη διάθεση να δείξει το νοιάξιμό του. Αντιθέτως, μπορούμε να τον προσεγγίσουμε με ηρεμία και αγάπη, δείχνοντάς του ότι σεβόμαστε τη σχέση που έχουμε δημιουργήσει.
2) Μιλάμε για τις ανάγκες μας, κι όχι για τις “ελλείψεις” του άλλου
Είναι διαφορετικό να πούμε: “Έχω ανάγκη να μπορούμε να συζητάμε για πράγματα που με ενδιαφέρουν, όπως η μουσική και το θέατρο” από το: “Δεν έχεις καμία παιδεία. Καμιά φορά, απορώ πώς ταιριάξαμε.”. Στην πρώτη περίπτωση, φέρνουμε στο επίκεντρο αυτό που ο άλλος μπορεί να κάνει για εμάς, αυτό που πραγματικά θα θέλαμε να λάβουμε. Στη δεύτερη περίπτωση, τον κατηγορούμε ότι είναι με κάποιο τρόπο ελαττωματικός.
3) Λαμβάνουμε υπόψη τη θέση του άλλου
Εμείς μπορεί να θέλουμε πολλά, αλλά το άτομο που έχουμε απέναντί μας έχει κι εκείνο τις σκοτούρες και τα προβλήματά του. Όπως είναι λογικό, δεν θα είχε κανένα νόημα να απαιτήσουμε ένα ταξίδι από ένα άτομο που μόλις έχασε τους γονείς του. Με τον τρόπο αυτό, είναι σαν να του λέμε πως οι δικές μας ανάγκες είναι σημαντικότερες από τις δικές του και αποτυγχάνουμε στο να είμαστε κοντά του σε μία δύσκολη στιγμή. Φυσικά και αξίζουμε αυτό το ταξίδι και δεν έχουμε άδικο να το χρειαζόμαστε, αλλά δεν μπορούμε να εθελοτυφλούμε για την κατάσταση που βρίσκεται ο άλλος.
4) Ανασκόπηση του εαυτού μας
Το να εκφραζόμαστε με σεβασμό, κατανόηση και ενσυναίσθηση είναι δύσκολο, γι αυτό και ίσως χρειαστεί να το εξασκούμε για πολύ καιρό ή ακόμα και για πάντα. Είναι καλό που και πού να κοιτάζουμε “προς τα μέσα” και να αναρωτιόμαστε: Μήπως μίλησα πολύ απότομα; Πώς θα μπορούσα να το κάνω καλύτερα την επόμενη φορά; Τι με βοηθάει να παραμένω ψύχραιμη όταν θέλω να συζητήσω κάτι;
Επίσης, έχει μεγάλο νόημα να αναρωτηθούμε αν εμείς κάνουμε ό,τι μπορούμε ώστε να αισθάνεται άνετα ο/ η σύντροφός μας ή αν συνηθίζουμε να ζητάμε πολλά χωρίς να ρωτάμε τι χρειάζονται κι εκείνοι.
Συμπερασματικά
Σε μία σχέση, είναι λογικό να ζητάμε και να χρειαζόμαστε πότε το ένα και πότε το άλλο. Αλλά, η όλη διαφορά γίνεται στο πώς το ζητάμε. Μπορούμε να το κάνουμε ήρεμα και με σεβασμό ή να περάσουμε στο πεδίο της μάχης και να μαλώσουμε μέχρι τελικής πτώσεως. Περιττό να πούμε ότι στην πρώτη περίπτωση είναι πιο πιθανό να πάρουμε αυτό που χρειαζόμαστε.