Οδηγός Επιβίωσης Ψ
Έστω ότι έχετε κάνει λοιπόν το πρώτο και σημαντικότερο βήμα, να αναγνωρίσετε ότι χρειάζεστε κάποιου είδους βοήθεια για ένα ψυχολογικό θέμα που αντιμετωπίζετε. Πού θα απευθυνθείτε; Σε ψυχολόγο ή ψυχίατρο; Σε κάποιον άλλο;
Ας δούμε ποιες είναι οι επιλογές σας και τι διαφορετικό έχουν οι επαγγελματίες της ψυχικής υγείας. Για αρχή, ας δούμε λίγα πράγματα για κάποιες ορολογίες που ίσως σας δημιουργούν σύγχυση:
Ψυχίατρος
Ο/Η ψυχίατρος είναι ο ειδικός που ξεκίνησε σπουδάζοντας Ιατρική. Γι’ αυτό, είναι ο μόνος ειδικός ψυχικής υγείας που μπορεί να προτείνει φαρμακευτική αγωγή και να παρακολουθήσει την πορεία της.
Επίσης, λόγω ιατρικού αντικειμένου, είναι ο ειδικός που εκπαιδεύεται στη διάγνωση και τη διαφοροδιάγνωση (δηλαδή το διαχωρισμό παρόμοιων φαινομενικά καταστάσεων) και μπορεί να γνωρίζει πιο σφαιρικά τις πιθανές θεραπευτικές επιλογές.
Έτσι, ο ρόλος του/της ψυχιάτρου, είναι να εντοπίσει ποιο είναι ακριβώς το πρόβλημα και να μας προτείνει αποτελεσματικές λύσεις.
Ψυχολόγος
Ο/Η ψυχολόγος είναι ο ειδικός που έχει σαν βασικό πτυχίο του την Ψυχολογία. Υπάρχουν πολλοί τομείς στην επιστήμη της Ψυχολογίας, όπως η Κλινική, η Κοινωνική, η Οργανωσιακή κλπ. Κυρίως η Κλινική Ψυχολογία ασχολείται με τις ψυχικές νόσους και τα ψυχολογικά προβλήματα σε ατομικό επίπεδο και βοηθά σε αυτά.
Οι ψυχολόγοι έχουν εκπαιδευτεί εξ’ ορισμού στην αντιμετώπιση ψυχολογικών προβλημάτων μέσω της Ψυχοθεραπείας, δηλαδή μέσα από μια διαδικασία συζήτησης με τον/την θεραπευόμενο/η. Πέρα από τις βασικές σπουδές, πολύ συχνά εξειδικεύονται και εκπαιδεύονται περαιτέρω σε κάποιο – κάποια μοντέλα Ψυχοθεραπείας και αποκτούν γνώσεις και εμπειρία. Τέλος, γνωρίζουν και μπορεί να έχουν επιπλέον εξειδίκευση στην Ψυχομετρία, δηλαδή τη χρήση ειδικών ερωτηματολογίων για τον προσδιορισμό και τη μέτρηση ψυχολογικών παραμέτρων ή προβλημάτων.
Ψυχοθεραπευτής
Ο όρος Ψυχοθεραπευτής δεν είναι ενδεικτικός των σπουδών ενός/μιας ειδικού, αλλά της ικανότητας και των γνώσεων Ψυχοθεραπείας. Έτσι, Ψυχοθεραπευτής μπορεί να είναι ένας ψυχίατρος, ένας ψυχολόγος ή ακόμα και ένας καθηγητής Αγγλικών, αν έχει εκπαιδευτεί αρκετά στην Ψυχοθεραπεία.
Ψυχοθεραπεία είναι η θεραπεία ψυχολογικών προβλημάτων μέσω συζήτησης. Φυσικά, η συζήτηση αυτή ακολουθεί μια (ή και πολλές ταυτόχρονα) θεωρία, δηλαδή έναν τρόπο κατανόησης και εξήγησης της ψυχολογικής λειτουργίας και των προβλημάτων της. Υπάρχουν πολλές εκατοντάδες διαφορετικές τέτοιες θεωρίες, από τις οποίες προκύπτουν οι αντίστοιχοι διαφορετικοί τρόποι ψυχοθεραπείας.
Μερικές από αυτές θεωρούνται βασικές και αποτελούν τη βάση από την οποία δημιουργήθηκαν και οι περισσότερες από τις άλλες. Η Ψυχαναλυτική, η Γνωσιακή, η Συμπεριφορική, η Συστημική, η Υπαρξιακή είναι κάποιες από αυτές τις βασικές θεωρίες.
Άρα; Πού καταλήγουμε;
Παρότι πάντα υπάρχουν εξαιρέσεις στους κανόνες, είναι σημαντικό για αρχή να απευθυνθούμε σε κάποιον/κάποια που γνωρίζει καλά τα πράγματα. Επομένως, το να απευθυνθείτε σε κάποιον Ψυχολόγο ή Ψυχίατρο φέρνει μια κάποια εγγύηση για τις γνώσεις του. Μπορεί ο φίλος σας να ξέρει πώς να φτιάξει ένα αυτοκίνητο, αλλά θα εμπιστευτείτε την ασφάλειά σας σε αυτόν, ή θα προτιμήσετε κάποιον που να έχει γνώσεις μηχανικού αυτοκινήτων;
Το ότι κάποιος είναι π.χ. Ψυχολόγος, μπορεί να εγγυηθεί τις γνώσεις και τις ικανότητές του; Φυσικά και όχι! Όπως, αντίστοιχα, δεν έχουν όλοι οι δικηγόροι τις ίδιες γνώσεις και ικανότητες. Δε νομίζω να πηγαίνατε όμως σε έναν λογιστή αν κάποιος σας έκανε μήνυση.
Εκτός από τις 2 παραπάνω κατηγορίες ειδικών, υπάρχουν και άλλοι στην ευρύτερη κατηγορία της ψυχικής υγείας. Φυσικά και υπάρχουν μεταξύ αυτών πολύ αξιόλογοι επιστήμονες, που μπορούν να βοηθήσουν αρκετά. Όμως, η θεραπεία ψυχολογικών προβλημάτων δεν ήταν το βασικό αντικείμενο των σπουδών τους. Και λόγω αυτού, σε κάποια κράτη απαγορεύεται να αναλαμβάνουν ανθρώπους που χρειάζονται θεραπεία για κάποιο ψυχολογικό τους πρόβλημα. Επομένως, αυτοί πού μπορούν να βοηθήσουν; Παρότι απλούστευση, θα μπορούσαμε να εξηγήσουμε κάπως έτσι το ρόλο του καθενός:
- Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας : Είναι ο ειδικός που έχει λάβει μια βασική ψυχολογική εκπαίδευση και μπορεί να βοηθήσει σε απλά προβλήματα ψυχικής υγείας, που δεν προκαλούν σημαντική επιβάρυνση ή δυσλειτουργία στο άτομο
- Κοινωνικός επιστήμονας / λειτουργός : Είναι ο ειδικός που έχει εκπαιδευτεί στις Κοινωνικές επιστήμες και μπορεί να βοηθήσει πολύ σε κοινωνικά προβλήματα του ατόμου ή τις κοινωνικές πτυχές ενός ψυχολογικού του προβλήματος, π.χ. την ανεργία ή την απομόνωση
- Ειδικοί θεραπευτές / Επιστήμονες Ειδικής Αγωγής : Έχουν εκπαιδευτεί στα ειδικά θέματα και προβλήματα ανάπηρων ατόμων ή ατόμων που χρειάζονται ειδική εκπαίδευση, όπως π.χ. παιδιά με αυτισμό
- Life coaches / Other coaches : Είναι επαγγελματίες που έχουν εκπαιδευτεί στη Συμβουλευτική ατόμων που ΔΕΝ παρουσιάζουν ψυχολογικό πρόβλημα, αλλά θέλουν να βελτιώσουν παραμέτρους ή συνολικά τη ζωή τους. Άρα, δεν απευθύνονται σε άτομα που βιώνουν ένα ψυχολογικό πρόβλημα. Επομένως, προάγουν την ψυχική υγεία, χωρίς να μπορούν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματά της
Ξεχάσαμε κάποιους;
Φυσικά! Υπάρχουν πολλοί άλλοι άνθρωποι, που μπορούν να σας βοηθήσουν με κάποιο ψυχολογικό πρόβλημα. Οι πιο σημαντικοί από αυτούς είναι οι φίλοι και οι οικείοι σας. Καθώς και άλλοι, όπως δάσκαλοι, σύμβουλοι, ιερείς και πνευματικοί, yoga trainers ή σαμάνοι. Όμως, όλοι αυτοί, δεν ανήκουν στους ειδικούς επαγγελματίες ψυχικής υγείας.
Ψυχολόγο, Ψυχίατρο ή Ψυχοθεραπευτή;
Όπως θα είδατε, Ψυχοθεραπευτής είναι ένας ρόλος – ομπρέλα. Περιλαμβάνει πολλούς ψυχολόγους και κάποιους ψυχιάτρους.
Άρα, το βασικό ερώτημα είναι: “Χρειάζομαι Ψυχοθεραπεία ή Ιατρική θεραπεία;“
Για αρχή, αν δεν ξέρετε, μάλλον η σωστή απάντηση είναι η 2η. Αν έχετε ένα σημαντικό πρόβλημα που σας ταλαιπωρεί, χρειάζεστε έναν γιατρό να σας δει, να αποφασίσει τι έχετε, να σας προτείνει πώς θα γίνετε καλά και να έχει την ευθύνη για αυτά. Άρα, χρειάζεστε έναν ψυχίατρο.
Αν το πρόβλημά σας δεν είναι πολύ επείγον ή ενοχλητικό, τότε μπορείτε να μην επισκεφθείτε έναν γιατρό, αλλά να πάτε κατευθείαν σε κάποιον που μπορεί να σας βοηθήσει χωρίς αυτή την ειδικότητα. Άρα, έναν ψυχολόγο. Όπως, αντίστοιχα, θα μπορούσατε να πάτε σε έναν φυσιοθεραπευτή για ένα πιάσιμο, χωρίς πριν να κάνετε ακτινογραφίες και να δείτε έναν ορθοπαιδικό.
Εδώ αρχίζουν τα δύσκολα όμως! Κάθε ειδικός, χωρίς πονηρό σκοπό, θα υποστηρίξει πολύ περισσότερο πράγματα που γνωρίζει, παρά πράγματα που δεν του είναι πολύ οικεία. Έτσι, είναι πολύ πιθανό ένας Ψυχίατρος να σας προτείνει να πάρετε κάποιο φάρμακο ως τη μόνη λύση, ενώ υπάρχουν και άλλες πιθανές λύσεις στο πρόβλημά σας. Αντίστοιχα, ένας Ψυχολόγος είναι πιθανό να μη σας ενημερώσει για μια αποτελεσματική Ιατρική θεραπεία, όπως φάρμακα ή μια θεραπεία rTMS, αφού δεν τα γνωρίζει καλά. Και ούτως ή άλλως, μέχρι στιγμής, λίγα θέματα της ψυχικής υγείας έχουν μια ξεκάθαρη και αναμφισβήτητη απάντηση.
Εδώ λοιπόν ερχόμαστε εμείς, στο Soulscan. Που φτιάχτηκε από έναν ψυχίατρο, για να κάνει ακριβώς αυτό: Να κατευθύνει κάθε άνθρωπο στις λύσεις που θα τον βοηθήσουν περισσότερο. Ή, αλλιώς, σε μια θεραπεία κομμένη και ραμμένη στα μέτρα του.
#tailormadetherapy